این سوره، در «مکّه» نازل شده و داراى 29 آیه است

محتواى سوره تکویر

این سوره از سوره هاى «مکّى» است، و قرائن مختلفى بر این معنى گواهى مى دهد، از جمله این که: حاکى از این است که دشمنان لجوج به پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)نسبت جنون مى دادند، و این معنى معمولاً در «مکّه»، و بیشتر در آغاز دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) بود که، دشمنان سعى داشتند سخنانش را جدى نگیرند و با بى اعتنائى از آن بگذرند.
به هر حال، این سوره عمدتاً بر دو محور دور مى زند:
محور اول، آیات آغاز این سوره است که بیانگر نشانه هائى از قیامت و دگرگونى هاى عظیم در پایان این جهان، و آغاز رستاخیز است.
در محور دوم، سخن از عظمت قرآن، آورنده آن و تأثیرش در نفوس انسانى مى گوید، و این قسمت با سوگندهاى بیدار کننده و پرمحتوائى همراه است.

فضیلت تلاوت این سوره

احادیث متعددى در اهمیت این سوره و تلاوت آن نقل شده است: از جمله در حدیثى از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ أَعاذَهُ اللّهُ تَعالَى أَنْ یَفْضَحَهُ حِینَ تُنْشَرُ صَحِیفَتُهُ: «کسى که سوره اذا الشمس کوّرت را بخواند، خداوند او را از رسوائى در آن هنگام که نامه هاى عمل گشوده مى شود حفظ مى کند».(1)
در حدیث دیگرى از همان حضرت نقل شده که فرمود: مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَنْظُرَ إِلَیَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ فَلْیَقْرَأْ إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ: «کسى که دوست دارد روز قیامت به من نظر کند، سوره اذا الشمس کوّرت را بخواند».(2)
این حدیث به شکل دیگرى نیز نقل شده: مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَنْظُرَ إِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ(کَأَنَّهُ رَأْىُ عَیْنِ) فَلیَقْرَأْ «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ» وَ «إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ» وَ «إِذَا السَّماءُ انْشَقَّتْ»: «کسى که دوست دارد قیامت را بنگرد (گوئى با چشم مى بیند!) سوره اذا الشمس کوّرت و سوره اذا السماء انفطرت و سوره اذا السماء انشقت را بخواند» (زیرا در این سوره ها نشانه هاى قیامت آن چنان بیان شده که تلاوت کننده را گوئى در مقابل صحنه قیامت قرار مى دهد).(3)
در حدیث سوم مى خوانیم: به پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)گفتند: چرا این قدر زود آثار پیرى در شما نمایان گشته؟ فرمود: شَیَّبَتْنِی هُودُ وَ الْواقِعَةُ وَ الْمُرْسَلاتُ وَ عَمَّ یَتَسائَلُونَ وَ إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ: «سوره هود، و واقعه، و مرسلات، و عمّ، و اذا الشمس کوّرت، مرا پیر کرد» (زیرا آن چنان حوادث هولناک قیامت در اینها ترسیم شده است، که هر انسان بیدارى را گرفتار پیرى زود رس مى کند).(4)
در حدیثى نیز از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «هر کس سوره عَبَسَ وَ تَوَلّى و إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ، را بخواند، در زیر بال و پر لطف پروردگار در جنت جاودان، و در سایه لطف و کرامت الهى در باغ هاى بهشت خواهد بود، و این براى خداوند چیز مهمى نیست اگر اراده کند».(5)
تعبیراتى که در روایات بالا آمده، به خوبى نشان مى دهد: منظور تلاوتى است که سرچشمه آگاهى و ایمان و عمل باشد.

1و 2 ـ «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 441.
3 ـ تفسیر «قرطبى»، جلد 10، صفحه 7017، معنى این حدیث در مورد حدیث سابق نیز محتمل است ـ «بحار الانوار»، جلد89، صفحه 320.
4 ـ تفسیر «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 513.
5 ـ «ثواب الاعمال» طبق نقل «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 512.