در یازده آیه فوق، به مهم ترین مواهب الهى، و اساسى ترین ارکان زندگى انسان، یعنى «نور»، «ظلمت»، «حرارت»، «آب»، «خاک» و «گیاهان» اشاره شده است.
بیان این نظام دقیق از یکسو، دلیل روشنى است بر قدرت خداوند بر همه چیز، بنابراین، جائى براى این سخن باقى نمى ماند که چگونه ممکن است خداوند بار دیگر مردگان را به زندگى و حیات باز گرداند، همان گونه که در پاسخ منکران معاد در آیات آخر سوره «یس» نیز با کمال وضوح بیان شده است که، مى فرماید: «آیا کسى که آسمان ها و زمین را آفریده قادر نیست همانند آن را بیافریند».(1)
از سوى دیگر، این تشکیلات عظیم حتماً هدفى دارد، و این هدف مسلماً نمى تواند زندگى چند روزه دنیا باشد، و به همین خوردن ها و آشامیدن ها و خواب و بیدارى ها اکتفاء شود، بلکه حکمت خداوند ایجاب مى کند که هدفى والاتر براى آن باشد، یا به تعبیر دیگر، «نشأه اولى» تذکرى است براى «نشأه آخرت» و منزلگاهى است براى سیر طولانى بشر، همان گونه که در آیه 115 سوره «مؤمنون» مى فرماید: أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنا لاتُرْجَعُونَ: «آیا گمان کردید که شما را بیهوده آفریدیم و به سوى ما باز نمى گردید»؟!
و از سوى سوم، مسأله خواب و بیدارى که خود نمونه اى از مرگ و حیات مجدد است، و مسأله زنده شدن زمین هاى مرده بر اثر نزول باران، که صحنه معاد را همه سال در برابر چشمان انسان ها جلوه گر مى کند، اشاراتى است پر معنى به مسأله رستاخیز و زندگى پس از مرگ، همان گونه که در آیه 9 سوره «فاطر» بعد از ذکر تجدید حیات زمین هاى مرده با نزول باران مى فرماید: کَذلِکَ النُّشُورُ: «رستاخیز نیز چنین است».

1 ـ یس، آیه 81.