این سوره، در «مکّه» نازل شده و داراى 50 آیه است

محتواى سوره مرسلات

معروف این است: این سوره در «مکّه» نازل شده، ولى بعضى تصریح کرده اند به این که آیه 48 «وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ ارْکَعُوا لا یَرْکَعُونَ» «مدنى» است، هر چند دلیل روشنى براى آن ذکر نکرده اند، و اگر مسأله «رکوع» و «نماز» سبب این استنباط شده، درست به نظر نمى رسد; زیرا مدت ها مسلمانان در «مکّه» نماز مى خواندند و رکوع مى کردند.
به هر حال، بیشترین مطلبى که در این سوره مطرح شده است، مسائل مربوط به قیامت، تهدید و انذار مکذّبان و منکران است.
و از امتیازات این سوره این است که: آیه وَیْلٌ یَوْمَئِذ لِلْمُکَذِّبِینَ: «واى در آن روز بر تکذیب کنندگان» ده بار در آن تکرار شده، و هر بار به دنبال مطلب تازه اى.
بعد از ذکر سوگندهائى، از قیامت و حوادث سنگین و سخت رستاخیز خبر مى دهد، و به دنبال آن همین آیه را ذکر مى کند، و مى گوید: واى بر تکذیب کنندگان در آن روز!
در مرحله بعد، سرگذشت غم انگیز اقوام گنهکار پیشین.
در مرحله سوم، گوشه اى از ویژگى هاى آفرینش انسان.
در مرحله چهارم، قسمتى از مواهب الهى در زمین.
و در مرحله پنجم، قسمت هائى از عذاب تکذیب کنندگان را شرح مى دهد.
همچنین در هر مرحله اشاره اى به مطلبى بیدارگر و تکان دهنده کرده، و به دنبال آن این آیه را تکرار مى کند، و حتى در بخشى از آن به نعمت هاى بهشتى که نصیب پرهیزگاران شده اشاره نموده تا انذار را با بشارت بیامیزد و تهدید را با تشویق.
و به هر حال، این تکرار، تکرار بعضى از آیات در سوره «الرحمان» را تداعى مى کند، با این تفاوت که در آنجا سخن از نعمت ها بود، و در اینجا غالباً از عذاب هاى مکذبان است.
انتخاب نام «مرسلات» براى این سوره به تناسب نخستین آیه این سوره است.

فضیلت تلاوت این سوره


در حدیثى از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ وَ الْمُرْسَلاتِ کُتِبَ أَنَّهُ لَیْسَ مِنَ الْمُشْرِکِیْنَ: «کسى که سوره مرسلات را بخواند نوشته مى شود: او از مشرکان نیست».(1)
و در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: مَنْ قَرَأَها عَرَّفَ اللّهُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ مُحَمَّد(صلى الله علیه وآله): «کسى که این سوره را بخواند خداوند او را با پیامبر آشنا (و همجوار) مى سازد».(2)
بدون شک، این ثواب و فضیلت از آن کسانى است که بخوانند، بیندیشند و عمل کنند، و لذا در حدیثى آمده است: بعضى از یاران پیامبر(صلى الله علیه وآله) خدمتش عرض کردند: أَسْرَعُ الشَّیْبُ اِلَیْکَ یا رَسُولَ اللّهِ(صلى الله علیه وآله): «چه زود آثار پیرى در شما نمایان شده اى رسول خدا»؟!
فرمود: شَیَّبَتْنِى هُودُ وَ الْواقِعَهُ وَ الْمُرْسَلاتُ وَ عَمَّ یَتسائَلُونَ!: «سوره هاى هود، واقعه، مرسلات، و عم یتسائلون مرا پیر کرده»!.(3)
قابل توجه این که: در تمام این سوره ها احوال قیامت و مسائل هول انگیز آن دادگاه بزرگ منعکس است، و همین ها بوده که در روح مقدس پیامبر(صلى الله علیه وآله) اثر گذارده.
بدیهى است تلاوت بدون فکر و تصمیم بر عمل نمى تواند چنین اثرى بگذارد.

1 و 2 ـ «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 414.
3 ـ «خصال صدوق»، جلد 1، صفحه 199، باب الاربعه، حدیث 10.