این سوره، در «مدینه» نازل شده و داراى 11 آیه است

محتواى سوره منافقون

سوره «منافقون» از سوره هاى پر محتوا است که، محور اصلى بحث هاى آن را مسائل حساس مربوط به منافقان» تشکیل مى دهد، ولى در ذیل سوره، آیاتى به عنوان اندرز به مسلمانان در زمینه هاى مختلف نیز آمده است.
روى هم رفته، مى توان محتواى آن را در چهار بخش خلاصه کرد:
1 ـ نشانه هاى منافقان، که خود شامل چندین قسمت حساس است.
2 ـ برحذر داشتن مؤمنان از توطئه هاى منافقان، و لزوم مراقبت دائم در این زمینه.
3 ـ هشدار به مؤمنان، که مواهب مادى دنیا آنها را از ذکر خداوند غافل نکند.
4 ـ توصیه به انفاق در راه خدا، و بهره گیرى از اموال، پیش از آن که مرگ فرا رسد و آتش حسرت به جان انسان بیفتد .
دلیل نام گذارى این سوره به «منافقون» نیز ناگفته پیدا است.
قابل توجه این که: طبق آنچه در تفسیر سوره «جمعه» گفتیم، یکى از آداب نماز جمعه این است که، در رکعت اول، سوره «جمعه»، و در رکعت دوم، سوره «منافقون» خوانده شود، تا مسلمانان همه هفته در این مراسم بزرگ عبادى سیاسى، توطئه هاى منافقان را مجدداً به خاطر بیاورند و دائماً مراقب تحریک ها، تخریب ها و نقشه هاى شوم آنها باشند.

فضیلت تلاوت این سوره

در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) آمده است: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْمُنافِقِینَ بَرِئَ مِنَ النِّفاقِ: «کسى که سوره منافقون را بخواند از هرگونه نفاق پاک مى شود».(1)
و در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: «بر هر مؤمنى از شیعیان ما لازم است در شب جمعه سوره جمعه و سبح اسم ربک الاعلى بخواند، و در نماز ظهر جمعه، سوره جمعه و منافقون را»، سپس افزود: فَإِذا فَعَلَ ذلِکَ فَکَأَنَّما یَعْمَلُ بِعَمَلِ رَسُولِ اللّهِ(صلى الله علیه وآله) وَ کانَ جَزاؤُهُ وَ ثَوابُهُ عَلَى اللّهِ الْجَنَّةَ:
«هنگامى که چنین کند، گوئى عمل رسول خدا را انجام داده و جزا و پاداشش بر خدا بهشت است».(2)
کراراً، بعد از ذکر فضائل سوره، گفته ایم: این فضائل و آثار مهم، نمى تواند تنها نتیجه تلاوت خالى از اندیشه و عمل باشد، روایات فوق نیز شاهد این سخن است; چرا که هرگز خواندن این سوره، بى آن که برنامه زندگى بر آن تطبیق شود روح نفاق را از انسان بیرون نمى برد.

1 ـ «مجمع البیان»، آغاز سوره «منافقون».
2ـ «ثواب الاعمال»، مطابق «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 331.