این سوره، در «مدینه» نازل شده و داراى 11 آیه است
 

محتواى سوره جمعه

این سوره، در حقیقت بر دو محور اصلى و اساسى دور مى زند:
نخست، توجه به توحید و صفات خدا و هدف از بعثت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و مسأله معاد.
و دیگرى برنامه سازنده نماز جمعه و بعضى از خصوصیات این عبادت بزرگ.
ولى، با نظر دیگر مى توان محتواى این سوره را در چند بخش خلاصه کرد.
1 ـ تسبیح عمومى موجودات.
2 ـ هدف بعثت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) از نظر تعلیم و تربیت.
3 ـ هشدار به مؤمنان که از اصول آئین حق منحرف نشوند، آن گونه که یهود منحرف شدند.
4 ـ اشاره اى به قانون عمومى مرگ، که دریچه اى است به سوى عالم بقاء.
5 ـ دستور مؤکد براى انجام فریضه نماز جمعه، و تعطیل کسب وکار، براى شرکت در آن.

فضیلت تلاوت این سوره

در فضیلت تلاوت این سوره، روایات بسیارى وارد شده، چه مستقلاً و یا در ضمن نمازهاى یومیه.
در حدیثى از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: وَ مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْجُمُعَةِ أُعْطِیَ عَشْرَ حَسَنات بِعَدَدِ مَنْ أَتَى الْجُمُعَةَ وَ بِعَدَدِ مَنْ لَمْ یَأْتِها فِی أَمْصارِ الْمُسْلِمِینَ: «هر کس سوره جمعه را بخواند، خداوند به تعداد کسانى که در نماز جمعه شرکت مى کنند و کسانى که شرکت نمى کنند، در تمام بلاد مسلمین، به او ده حسنه مى بخشد».(1)
در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «بر هر مؤمنى از شیعیان ما لازم است در شب جمعه، سوره «جمعه» و «سَبِّحِ اسْمِ رَبِّک الأَعْلى» را بخواند، و در ظهر جمعه، سوره «جمعه» و «منافقون» را، و هر گاه چنین کند، گوئى عمل رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) را انجام داده، و پاداش و ثوابش بر خدا بهشت است».(2)
مخصوصاً تأکید زیادى روى این مطلب شده که، سوره «جمعه» و «منافقون» را در نماز جمعه، بخوانند.
و در بعضى از این روایات آمده: حتى الامکان آن را ترک نکنند.(3)
و با این که عدول از سوره «توحید» و «قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ» به سوره هاى دیگر در قرائت نماز، جائز نیست، این مسأله در خصوص نماز جمعه، استثناء شده است، و عدول از آنها به سوره «جمعه» و «منافقون» جایز، بلکه مستحب شمرده است.
و اینها همه، نشانه اهمیت فوق العاده این سوره قرآن مجید است.

1 و 2 ـ «مجمع البیان»،، آغاز سوره «جمعه» 3ـ «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 320.