در تعقیب آیات گذشته که احکام زنان مهاجر را بیان مى کرد، در نخستین آیه مورد بحث، حکم بیعت زنان را با پیامبر(صلى الله علیه وآله) شرح مى دهد.
به طورى که، مفسران نوشته اند: این آیه روز «فتح مکّه» هنگامى نازل شد که پیامبر(صلى الله علیه وآله) بر کوه «صفا» مستقر شد، و از مردان بیعت گرفت، و زنان «مکّه» که ایمان آورده بودند، براى بیعت خدمتش آمدند، در این آیه کیفیت بیعت با زنان را شرح مى دهد.
روى سخن را به پیامبر(صلى الله علیه وآله) کرده، مى فرماید: «اى پیامبر! هنگامى که زنان مؤمن نزد تو آیند و با این شرائط با تو بیعت کنند که: چیزى را شریک خدا قرار ندهند، دزدى نکنند، آلوده زنا نشوند، فرزندان خود را به قتل نرسانند، تهمت و افترائى پیش دست و پاى خود نیاورند، و در هیچ دستور شایسته اى نافرمانى تو نکنند، (با این شرائط) با آنها بیعت کن و برایشان طلب آمرزش نما، که خداوند آمرزنده و مهربان است» (یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذا جاءَکَ الْمُؤْمِناتُ یُبایِعْنَکَ عَلى أَنْ لا یُشْرِکْنَ بِاللّهِ شَیْئاً وَ لا یَسْرِقْنَ وَ لا یَزْنِینَ وَ لا یَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ وَ لا یَأْتِینَ بِبُهْتان یَفْتَرِینَهُ بَیْنَ أَیْدِیهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ وَ لا یَعْصِینَکَ فِی مَعْرُوف فَبایِعْهُنَّ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ).
و به دنبال این ماجرا، پیامبر(صلى الله علیه وآله) از آنها بیعت گرفت.
در مورد چگونگى بیعت، بعضى نوشته اند: پیامبر(صلى الله علیه وآله) دستور داد ظرف آبى آوردند، دست خود را در آن ظرف آب گذارد و زنان هم دست خود را در طرف دیگر ظرف مى گذاردند، و بعضى گفته اند: پیامبر (صلى الله علیه وآله) از روى لباس با آنها بیعت مى کرد.
قابل توجه این که: در آیه فوق، شش شرط براى بیعت زنان ذکر شده که آنها باید همه را پذیرا شوند:
1 ـ ترک هرگونه شرک و بت پرستى.
این شرط، اساس اسلام و ایمان است.
2 ـ ترک سرقت.
و شاید بیشتر، ناظر به اموال شوهر باشد; چرا که وضع بد مالى آن زمان، سخت گیرى مردان، و پائین بودن سطح فرهنگ، سبب مى شد که زنان از اموال همسران خود سرقت کنند، و احتمالاً به بستگان خود دهند ، داستان «هند» که بعداً خواهد آمد، نیز شاهد این معنى است، ولى به هر حال، مفهوم آیه، وسیع و گسترده است.
3 ـ ترک آلودگى به زنا.
تاریخ مى گوید: در عصر جاهلیت، انحراف از جاده عفت بسیار زیاد بود.
4 ـ عدم قتل اولاد.
به دو صورت انجام مى شد، گاه به صورت «سقط جنین» بود و گاه به صورت «وئاد» (زنده به گور کردن دختران و پسران)!
5 ـ ترک بهتان و افترا.
بعضى آن را چنین تفسیر کرده اند: فرزندان مشکوکى را از سر راه برمى داشتند، و مدعى مى شدند این فرزند از همسرشان است (این امر در غیبت هاى طولانى شوهر بیشتر امکان پذیر بود).
بعضى نیز آن را اشاره به عمل شرم آورى دانسته اند، که باز از بقایاى عصر جاهلى بود که یک زن خود را در اختیار چند مرد قرار مى داد، و هنگامى که فرزندى از او متولد مى شد، او را به هر یک از آنها که مایل بود، نسبت مى داد.
ولى، با توجه به این که مسأله «زنا» قبلاً ذکر شده، و ادامه چنین امرى در اسلام امکان پذیر نبود، این تفسیر بعید به نظر مى رسد، و تفسیر اول مناسب تر است، هر چند گستردگى مفهوم آیه هرگونه افتراء و بهتان را شامل مى شود.
تعبیر «بَیْنَ أَیْدِیهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ» (پیش دست و پاهایشان) ممکن است اشاره به همان فرزندان سرراهى باشد که، به هنگام شیر دادن در دامان آنها قرار مى گرفت و طبعاً پیش پا و دست آنها بود.
6 ـ نافرمانى نکردن در برابر دستورات سازنده پیامبر(صلى الله علیه وآله).
این حکم نیز گسترده است، و تمام فرمان هاى پیامبر را شامل مى شود، هر چند بعضى آن را اشاره به بعضى از اعمال زنان در جاهلیت مانند: نوحه گرى با صداى بلند بر مردگان، و پاره کردن گریبان و خراشیدن صورت و مانند آن دانسته اند، ولى منحصر به اینها نیست.
در اینجا این سؤال پیش مى آید: چرا بیعت با زنان، مشروط به این شرائط بود، در حالى که بیعت با مردان، تنها بر اسلام و جهاد بود.
در پاسخ مى توان گفت: آنچه در مورد مردان در آن محیط از همه مهم تر بوده، همان ایمان و جهاد بوده است، و در مورد زنان، چون جهاد، مشروع نبود، شرائط دیگرى ذکر شده که مهمتر از همه بعد از توحید، امورى بوده که زنان در آن جامعه گرفتار انحراف، از آن بودند.

* * *