آنچه در آیات فوق در مورد پیمان شکنى منافقان، و تنها گذاردن دوستان خود در لحظات سخت و حساس آمده، مطلبى است که بارها در زندگى خود نمونه هاى آن را دیده ایم.
آنها مثل شیطان اغواگر، به وسوسه این و آن مى پردازند، قول هر گونه مساعدت و کمک به آنها مى دهند، آنان را به میدان حوادث مى فرستند و آلوده انواع گناه مى کنند، اما در بحرانى ترین حالات آنها را در وسط میدان رها کرده براى حفظ جان یا منافع خویش فرار مى کنند!
و این است سرنوشت کسانى که با منافقان، همکار و هم پیمانند.
نمونه زنده آن، در عصر ما پیمانهائى است که قدرتهاى بزرگ و شیاطین زمان ما، با سران دولتهائى که به آنها وابسته اند امضاء مى کنند، و بارها دیده ایم این دولتهاى وابسته که همه چیز خود را در طبق اخلاص گذارده و نثار آن حامیان شیطان صفت کرده اند، در حوادث سخت کاملاً تنها مانده، و از همه جا رانده شده اند، و اینجاست که به عمق پیام قرآنى آشناتر مى شویم که مى گوید: کَمَثَلِ الشَّیْطانِ إِذْ قالَ لِلْإنْسانِ اکْفُرْ فَلَمّا کَفَرَ قالَ إِنِّى بَرِىءٌ مِنْکَ إِنِّى أَخافُ اللّهَ رَبَّ الْعالَمِینَ: «کار آنها مانند شیطان است که به انسان گفت: کافر شو و هنگامى که کافر شد، گفت من از تو بیزارم، من از خداوندى که پروردگار عالمیان است، بیم دارم»!

* * *