در حالى که اهل دنیا براى کسب پیروزى بر نیروهاى ظاهرى و مادى خویش تکیه مى کنند، تکیه گاه خداپرستان، ارزشهاى معنوى و امدادهاى الهى آنها است که نمونه اى از آن را در داستان شکست «بنى نضیر» و بیرون راندن آنها از «مدینه» در آیات فوق ملاحظه کردیم.
در این آیات خواندیم که: یکى از عوامل مؤثر پیروزى، همان ترس و وحشتى بود که خدا بر دلهاى آنها افکند، تا آنجا که خانه هاى خود را با دست خود ویران مى کردند، و حاضر شدند از اموال خود چشم بپوشند و از آن دیار بیرون روند.
نظیر این معنى، چند بار در آیات قرآن مجید آمده است از جمله در داستان گروه دیگرى از یهود، به نام «بنى قریظه» که مسلمانان بعد از جنگ «احزاب» در یک درگیرى شدید با آنها روبرو شدند نیز آمده است، مى فرماید: وَ أَنْزَلَ الَّذِینَ ظاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ مِنْ صَیاصِیهِمْ وَ قَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِیقاً تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ فَرِیقاً: «خداوند گروهى از اهل کتاب را که از مشرکان عرب حمایت کردند، از دژهاى محکمشان فرود آورد، و در دلهاى آنها ترس و وحشت افکند، تا آنجا که گروهى را به قتل رساندید و گروهى را اسیر کردید».(1)
همین معنى در داستان جنگ «بدر» نیز آمده است مى گوید: سَأُلْقِى فِى قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ: «من به زودى در دلهاى کافران وحشت مى افکنم».(2)
قسمتى از این وحشت که حکم یک لشکر نامرئى الهى را دارد، طبیعى است هر چند قسمتى از آن اسرارآمیز است، و روابط آن با وسائل عادى بر ما مکشوف نیست، آنچه طبیعى است این که: مؤمنان در هر حال خود را پیروز مى دانند خواه کشته و شهید شوند، خواه دشمن را در هم بکوبند، و کسى که منطقش این است، ترس و وحشتى به خود راه نمى دهد، بلکه چنین انسان اعجوبه اى براى دشمنش وحشت انگیز است، همان گونه که در دنیاى امروز نیز کشورهاى بزرگى را مى بینیم که با داشتن پیشرفته ترین سلاحها، و بزرگترین ارتشها، از گروهى اندک از مؤمنان راستین ستیزه جوى، وحشت دارند، و دائماً مى کوشند: با آنها درگیر نشوند.
در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم فرمود: نُصِرْتُ بِالرُّعْبِ مَسِیرَةَ شَهْر!: «من از جانب خدا به وسیله ترس و وحشت دشمنان یارى شده ام به فاصله یک ماه».(3)
یعنى نه تنها کسانى که در میدان نبرد با من رو برو مى شوند وحشت دارند، بلکه در نقاطى که دشمن از من یک ماه راه فاصله دارد، وحشت و اضطراب حاکم است!
در مورد لشکریان حضرت مهدى(علیه السلام) نیز مى خوانیم: سه لشکر، او را یارى مى کنند: المَلائِکَةُ، وَ الْمُؤْمِنُونَ، وَ الرُّعْبُ!: «فرشتگان و مؤمنان و ترس و وحشت»!.(4)
در حقیقت آنها سعى مى کنند از برون ضربه نخورند، اما خداوند از درون آنها را متلاشى مى کند، و مى دانیم ضربه درونى جانکاه تر و جبران ناپذیر است; چرا که اگر تمام سلاح ها و ارتش هاى دنیا در اختیار کسى باشد ولى روحیه نبرد نداشته باشد، محکوم به شکست و نابودى است.

* * *

1 ـ احزاب، آیه 26.
2 ـ انفال، آیه 12.
3 ـ «مجمع البیان»، جلد 2، صفحه 519 (ذیل آیه 151 آل عمران).
4 ـ «اثبات الهداة»، جلد 7، صفحه 124.