این سوره، در «مکّه» نازل شده و داراى 37 آیه است


محتواى سوره جاثیه

این سوره، که ششمین سوره از سوره هاى «حوامیم» است، از سوره هاى «مکّى» است، و زمانى نازل شد که درگیرى شدیدى میان «مسلمانان» و «مشرکان» بر فضاى اجتماعى «مکّه» حاکم بود، و به همین دلیل بیشتر روى مسائل مربوط به توحید، و مبارزه با شرک، و تهدید ظالمان به دادگاه قیامت، و توجه به مسأله ثبت اعمال، و همچنین توجه به سرنوشت اقوام سرکش پیشین مى پردازد، و مى توان محتواى این سوره را در هفت بخش خلاصه کرد:
1 ـ عظمت قرآن مجید و اهمیت آن.
2 ـ بیان گوشه اى از دلائل توحید در برابر مشرکان.
3 ـ ذکر پاره اى از ادعاهاى طبیعى مسلکان، و پاسخ قاطع به آن.
4 ـ اشاره کوتاهى به سرنوشت بعضى از اقوام پیشین همچون بنى اسرائیل، به عنوان گواهى بر مباحث این سوره.
5 ـ تهدید شدید نسبت به گمراهانى که اصرار و پافشارى بر عقائد انحرافى خود دارند.
6 ـ دعوت به عفو و گذشت در عین قاطعیت و عدم انحراف از مسیر حق.
7 ـ اشارات گویائى به حوادث تکان دهنده قیامت، مخصوصاً نامه اعمال که تمامى کارهاى انسان را بى کم و کاست در برمى گیرد.
این سوره با اوصاف و نام هاى بزرگ خداوند، همچون «عزیز» و «حکیم» آغاز مى شود، و با آن نیز ختم مى گردد، نام این سوره «جاثیه» است، به تناسب آیه 28 این سوره (جاثیه یعنى کسى که به زانو در آمده) و اشاره به وضع بسیارى از مردم در صحنه قیامت در دادگاه عدل الهى است.
مرحوم «طبرسى» در «مجمع البیان» نام دیگرى نیز براى این سوره نقل کرده که چندان مشهور نیست، و آن «شریعت» است، به تناسب آیه 18 این سوره.

فضیلت تلاوت سوره جاثیه

در حدیثى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: وَ مَنْ قَرَأَ حامِیْمَ الْجاثِیَةَ سَتَرَ اللّهُ عَوْرَتَهُ وَ سَکَّنَ رَوْعَتَهُ عِنْدَ الْحِسابِ: «کسى که سوره جاثیه را بخواند (و البته در آن اندیشه کند و در زندگى خود به کار بندد) خداوند عیوب او را روز قیامت
مى پوشاند، و ترس و وحشت او را در هنگام حساب به آرامش مبدل مى سازد».(1)
در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْجاثِیَةِ کانَ ثَوابُها أَنْ لایَرَى النّارَ أَبَداً، وَ لایَسْمَعُ زَفِیْرَ جَهَنَّمَ وَ لاشَهِیْقَها، وَ هُوَ مَعَ مُحَمَّد(صلى الله علیه وآله): «هر کس سوره جاثیه را (با فکر و اندیشه اى که مقدمه عمل باشد) تلاوت کند، ثوابش این است که هرگز آتش دوزخ را نمى بیند، و صداى ناله جهنم را نمى شنود، و همنشین محمّد(صلى الله علیه وآله) خواهد بود».(2)

1 و 2 ـ تفسیر «مجمع البیان»، آغاز سوره «جاثیه».