یکى از قدیم ترین سرچشمه هاى شرک و دوگانه پرستى یا چند گانه پرستى، تنوع موجودات عالم است، از آنجا که افراد کوته فکر نمى توانستند باور کنند این همه موجودات گوناگون و متنوعى که در آسمان و زمین است، مخلوق خداوند یگانه مى باشد، (زیرا مقیاس را خودشان قرار مى دادند، که همیشه در یک یا تعداد محدودى از کارها تسلط و مهارت داشتند) لذا براى هر نوعى از انواع موجودات، خدائى قائل بودند، که از آن تعبیر به «رب النوع» مى کردند، مانند رب النوع دریا، رب النوع صحرا، رب النوع باران، رب النوع آفتاب، رب النوع جنگ، و رب النوع صلح!
این خدایان پندارى، که گاه از آنها به عنوان فرشتگان نیز یاد مى کردند، به عقیده آنها حکمرانان این جهان بودند، و در هر قسمت مشکلى پیدا مى شد، به رب النوع آن پناه مى بردند، سپس از آنجا که رب النوع ها موجودات محسوسى نبودند، تمثال هائى براى آنها ساخته و آنها را عبادت مى کردند.
این عقاید خرافى از «یونان» به مناطق دیگر، و سرانجام به محیط «حجاز» منتقل شد، ولى از آنجا که عرب به خاطر توحید ابراهیمى که در میان آنها به یادگار مانده بود، نمى توانست وجود «اللّه» را منکر شود، این عقائد را به هم آمیخت، و در عین عقیده به وجود خداوند متعال، اعتقاد به فرشتگانى پیدا کرد که رابطه آنها با خدا، رابطه دختر و پدر بود، و بت هاى سنگى و چوبى را مظهر و تمثال هائى از آن مى دانست. قرآن در یک عبارت کوتاه اما کوبنده و پر قدرت، که در آیات فوق خواندیم مى گوید: «اینها همه نام هائى است بى محتوا، و اسم هائى است بى مسمى، که شما و نیاکانتان بدون هیچ دلیل و مدرک انتخاب کرده اید»!
نه از خداى باران که شما به این نامش نامیده اید، کارى ساخته است، و نه از خداى خیالى آفتاب و دریا و جنگ و صلح.
همه چیز، از ناحیه خدا است، و همه عالم هستى سر بر فرمان او هستند، و هماهنگى این موجودات مختلف با یکدیگر، بهترین دلیل بر وحدت خالق آنهاست، که اگر «آلهه» و خدایانى در کار بود، نه تنها این هماهنگى وجود نداشت، بلکه به تضاد و فساد جهان مى انجامید: «لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلاَّ اللّهُ لَفَسَدَتا».(1)

* * *

1 ـ انبیاء، آیه 22.