این سوره، در «مکّه» نازل شده و داراى 60 آیه است

محتواى سوره «ذاریات»

محور بحث در این سوره در درجه اول، مسائل مربوط به معاد و رستاخیز و پاداش و کیفر مؤمنان و مجرمان است، ولى از این نظر، مانند سوره «ق» نیست، بلکه محورهاى دیگرى براى بحث در این سوره نیز دیده مى شود.
به طور کلى، مى توان گفت: مباحث این سوره بر پنج محور زیر دور مى زند:
1 ـ چنان که گفتیم قسمت مهمى از آن را مباحث معاد و شاخ و برگ هاى آن تشکیل مى دهد، هم آغاز سوره با معاد است، و هم پایان آن با معاد.
2 ـ بخش دیگرى از این سوره، ناظر به مسأله توحید و آیات و نشانه هاى خدا در نظام آفرینش است، که طبعاً بحث هاى معاد را تکمیل مى کند.
3 ـ در بخش دیگر، از داستان فرشتگانى که میهمان ابراهیم(علیه السلام) شدند و مأمور در هم کوبیدن شهرهاى «قوم لوط» بودند، بحث مى کند.
4 ـ آیات دیگرى از این سوره، اشارات کوتاهى به داستان موسى(علیه السلام) و «قوم عاد»، «قوم ثمود» و «قوم نوح» دارد، و به این وسیله، کافران و مجرمان دیگر را هشدار مى دهد.
5 ـ و بالاخره قسمت دیگرى از این سوره، مبارزه اقوام متعصب و لجوج را با انبیاء گذشته بازگو کرده، و پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) را که در برابر مخالفین سرسخت قرار داشت، از این طریق دلدارى مى دهد، و دعوت به استقامت مى کند.

فضیلت تلاوت این سوره

در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الذّارِیاتِ فِی یَوْمِهِ اَوْ لَیْلَتِهِ أَصْلَحَ اللّهُ لَهُ مَعِیْشَتَهُ وَ آتاهُ بِرِزْق واسِع وَ نُور لَهُ فِی قَبْرِهِ بِسِراج یَزْهَرُ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ:
«هر کس سوره «ذاریات» را در روز، یا شب بخواند، خداوند وضع زندگى و معیشت او را اصلاح مى کند، روزى وسیعى به او مى دهد، و قبر او را با چراغى روشن مى سازد که تا روز قیامت مى درخشد»!(1)
کراراً گفته ایم: تنها لقلقه زبان براى رسیدن به این همه پاداش عظیم کافى نیست، بلکه هدف تلاوتى است اندیشه برانگیز، و اندیشه اى عمل آفرین!
ضمناً نامگذارى سوره به «ذاریات»، به تناسب نخستین آیه این سوره است.

1 ـ «مجمع البیان»، آغاز سوره «ذاریات» ـ «ثواب الاعمال»، طبق نقل «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 120.