در منابع اسلامى به قدرى درباره این موضوع تأکید شده که در مورد سایر احکام کمتر دیده مى شود، احادیث کوتاه زیر روشنگر این واقعیت است:
1 ـ از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمود:
لا تَنْظُرُوا اِلى طُولِ رُکُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَاِنَّ ذلِکَ شَىْءٌ اعْتادَهُ فَلَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ وَ لکِنِ انْظُرُوا اِلى صِدْقِ حَدِیْثِهِ وَ أَداءِ أَمانَتِهِ:
«(تنها) نگاه به رکوع و سجود طولانى افراد نکنید; زیرا ممکن است عادتى براى آنها شده باشد که از ترک آن ناراحت شوند، ولى نگاه به راستگوئى در سخن و اداء امانت آنها کنید».
2 ـ در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمود: «اگر على(علیه السلام) آن همه مقام در نزد پیامبر(صلى الله علیه وآله) پیدا کرد، به خاطر راستگوئى در سخن و اداء امانت بود».(1)
3 ـ و نیز از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که به یکى از دوستان خود فرمود:
اِنَّ ضارِبَ عَلِىٍّ بِالسَّیْفِ وَ قاتِلَهُ، لَوِ ائْتَمَنَنِى وَ اسْتَنْصَحَنِى وَ اسْتَشارَنِى ثُمَّ قَبِلْتُ ذلِکَ مِنْهُ لاَ َدَّیْتُ اِلَیْهِ الْأَمانَةَ:
«اگر قاتل على(علیه السلام) امانتى پیش من مى گذاشت و یا از من نصیحتى مى خواست و یا با من مشورتى مى کرد و من آمادگى خود را براى این امور اعلام مى داشتم، قطعاً حق امانت را ادا مى نمودم».(2)
4 ـ در روایاتى که در منابع شیعه و اهل تسنن از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل شده این گفتار بزرگ مى درخشد:
آیَةُ الْمُنافِقِ ثَلاثٌ اِذا حَدَّثَ کَذَبَ وَ اِذا وَعَدَ أَخْلَفَ وَ اِذَا ائْتُمِنَ خانَ: «نشانه منافق سه چیز است: دروغگوئى، پیمان شکنى، و خیانت در امانت».(3)
5 ـ پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) به على(علیه السلام) فرمود: سَوِّ بَیْنَ الْخَصْمَیْنِ فِى لَحْظِکَ وَ لَفْظِکَ: «هنگامى که طرفین نزاع نزد تو مى آیند حتى در نگاه کردن به آن دو، و مقدار و چگونگى سخنان که به آنها مى گوئى، مساوات و عدالت را رعایت کن».(4)

* * *

1 ـ «نور الثقلین»، جلد 1، صفحه 496، مؤسسه اسماعیلیان، طبع چهارم، 1412 هـ ق ـ «کافى»، جلد 2، صفحه 105، دار الکتب الاسلامیة ـ «وسائل الشیعه»، جلد 19، صفحه 68، چاپ آل البیت ـ «بحار الانوار»، جلد 68، صفحه 8.
2 ـ «نور الثقلین»، جلد 1، صفحه 496، مؤسسه اسماعیلیان، طبع چهارم، 1412 هـ ق ـ «کافى»، جلد 5، صفحه 133، دار الکتب الاسلامیة ـ «وسائل الشیعه»، جلد 19، صفحه 74، چاپ آل البیت ـ «بحار الانوار»، جلد 75، صفحه 258.
3 ـ «مستدرک الوسائل»، جلد 9، صفحه 85 و جلد 14، صفحه 13، چاپ آل البیت ـ «سنن ترمذى»، جلد 4، صفحه 130، دار الفکر بیروت، طبع دوم، 1403 هـ ق ـ «بحار الانوار»، جلد 69، صفحات 108، 206 و 207 و جلد 75، صفحات 229 و 252 و جلد 74، صفحه 53 ـ «کافى»، جلد 2، صفحات 290 و 291، دار الکتب الاسلامیة ـ «سنن کبراى نسائى»، جلد 6، صفحه 329، دار الکتب العلمیه بیروت، طبع اول، 1411 هـ ق ـ «صحیح بخارى»، جلد 1، صفحه 14 و جلد 3، صفحات 162 و 189 و جلد 7، صفحه 95، دار الفکر بیروت، 1401 هـ ق.
4 ـ «مجمع البیان»، جلد 3، صفحه 64، ذیل آیه مورد بحث ـ «مستدرک الوسائل»، جلد 17، صفحه 350، چاپ آل البیت (حدیث مشابه) ـ «بحار الانوار»، جلد 101، صفحه 277 (حدیث مشابه) ـ «وسائل الشیعه»، جلد 27، صفحه 214، «بابُ إِسْتِحْبابِ مُساواةِ الْقاضِی بَیْنَ الْخُصُومِ»، چاپ آل البیت.