در تفسیر «مجمع البیان» و بعضى دیگر از تفاسیر اسلامى، نقل شده: این آیه زمانى نازل گردید که پیامبر(صلى الله علیه وآله) با پیروزى کامل وارد شهر «مکّه» گردید، «عثمان بن طلحه» را که کلیددار خانه کعبه بود احضار کرد، کلید را از او گرفت، تا درون خانه کعبه را از وجود بت ها پاک سازد.
«عباس» عموى پیامبر(صلى الله علیه وآله) پس از انجام این مقصود، تقاضا کرد: پیامبر(صلى الله علیه وآله) با تحویل کلید خانه خدا به او، مقام کلیددارى بیت اللّه را که در میان عرب یک مقام برجسته و شامخ بود، به او بسپارد (گویا عباس میل داشت از نفوذ اجتماعى و سیاسى برادرزاده خود به نفع خویش استفاده کند).
ولى پیامبر(صلى الله علیه وآله) بر خلاف این تقاضا پس از تطهیر خانه کعبه از لوث بت ها در خانه را بست و کلید را به «عثمان بن طلحه» تحویل داد، در حالى که آیه مورد بحث را تلاوت مى نمود: إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها...».(1)-(2)

 

1 ـ بعضى از مفسران معتقدند: این آیه قبل از «فتح مکّه» نازل شده و شأن نزول فوق را صحیح نمى دانند، ولى چه شأن نزول فوق صحیح باشد یا نباشد، تأثیرى در قانون مهمى که از آیه استفاده مى شود، ندارد.
2 ـ «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث ـ «بحر المحیط»، جلد 3، صفحه 682، ذیل آیه مورد بحث ـ «درّ المنثور»، جلد 2، صفحه 174، دار المعرفة، طبع اول، 1365 هـ ق.