تمام آیات قرآن داراى اهمیت است; زیرا همگى کلام خداست، و براى تربیت و نجات بشریت نازل شده است، ولى در میان آنها بعضى درخشندگى خاصى دارد، از جمله پنج آیه فوق، از فرازهاى تکان دهنده قرآن است، که مجموعه اى از معارف دینى آمیخته با لحن لطیف مناجات و نیایش، در شکل یک نغمه آسمانى مى باشد، و لذا در احادیث و روایات، اهمیت خاصى به این آیات داده شده است.
«عطاء بن ابى ریاح» مى گوید: روزى نزد «عایشه» رفتم، از او پرسیدم: شگفت انگیزترین چیزى که در عمرت از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)، دیدى چه بود؟
گفت: کار پیامبر همه اش شگفت انگیز بود. ولى از همه عجیب تر این که: شبى از شب ها که پیامبر(صلى الله علیه وآله) در منزل من بود، به استراحت پرداخت، هنوز آرام نگرفته بود، از جا برخاست، لباس پوشید، وضو گرفت و به نماز ایستاد. و آن قدر در حال نماز و در جذبه خاص الهى اشک ریخت، که جلو لباسش از اشک چشمش تر شد، سپس سر به سجده نهاد، و چندان گریست که زمین از اشک چشمش تر شد. و همچنان تا طلوع صبح منقلب و گریان بود.
هنگامى که «بلال» او را به نماز صبح خواند، پیامبر را گریان دید.
عرض کرد: چرا چنین گریانید؟ شما که مشمول لطف خدا هستید؟
فرمود: أَ فَلا أَکُونُ لِلّهِ عَبْداً شَکُوراً: «آیا نباید بنده شکرگزار خدا باشم»؟ چرا نگریم؟ خداوند در شبى که گذشت، آیات تکان دهنده اى بر من نازل کرده است. و سپس شروع به خواندن پنج آیه فوق کرد. و در پایان فرمود: وَیْلٌ لِمَنْ قَرَأَها وَ لَمْ یَتَفَکَّرْ فِیْها: «واى به حال آن کس که آنها را بخواند و در آنها نیندیشد».(1)
جمله اخیر که افراد را با تأکید فراوان به تفکر ـ هنگام تلاوت این آیات ـ امر مى کند، در روایات متعددى با عبارات گوناگون نقل شده است.
در روایتى از على(علیه السلام) نقل شده که پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) هر گاه، براى نماز شب برمى خاست، نخست مسواک مى کرد، و سپس نظرى باسمان مى افکند، و این آیات را زمزمه مى نمود.(2)
در روایات اهل بیت(علیهم السلام) نیز دستور داده شده هر کس براى نماز شب برمى خیزد این آیات را تلاوت کند.(3)
«نوف بکّالى»، که از یاران خاص على(علیه السلام) بود، مى گوید: «شبى در خدمتش بودم، هنوز چشم مرا خواب نگرفته بود، دیدم امام(علیه السلام) برخاست، و شروع به خواندن این آیات کرده.
سپس مرا صدا زده، گفت: اى نوف! خوابى، یا بیدار؟
عرض کردم: بیدارم، و صحنه آسمان را تماشا مى کنم.
فرمود: خوشا آنان که آلودگى هاى زمین را نپذیرفتند و به این راه آسمان، پیش رفتند (از چهار دیوار عالم ماده بیرون پریدند و روح بلند آنها ملکوت آسمان ها را سیر مى کند)».(4)

* * *

1 ـ تفسیر «ابوالفتوح رازى»، جلد 5، صفحه 205، بنیاد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ذیل آیه مورد بحث ـ «صحیح ابن حبان»، جلد 2، صفحه 387، مؤسسة الرسالة، طبع دوم، 1414 هـ ق ـ «درّ المنثور»، جلد 2، صفحات 110 و 111، دار المعرفة، طبع اول، 1365 هـ ق ـ تفسیر «ابن کثیر»، جلد 1، صفحه 450، دار المعرفة، 1412 هـ ق.
2 ـ «نور الثقلین»، «مجمع البیان» و تفسیر «رازى»، ذیل آیه مورد بحث ـ تفسیر «ابو الفتوح رازى»،
جلد 5، صفحه 205، بنیاد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ذیل آیه مورد بحث.
3 ـ «نور الثقلین» و «مجمع البیان» ـ «وسائل الشیعه»، جلد 6، صفحه 35، چاپ آل البیت ـ «بحار الانوار»، جلد 79، صفحه 329 و جلد 84، صفحات 73، 187 و 314.
4 ـ «ارشاد القلوب»، جلد 1، صفحه 20، انتشارات شریف رضى، 1412 هـ ق ـ «بحار الانوار»، جلد 66، صفحه 276 و جلد 67، صفحات 316 و 319 (با تفاوت) ـ «نهج البلاغه»، صفحه 486، حکمت 104، انتشارات دار الهجرة.