در چهار آیه فوق، چهار بحث در زمینه دعوت به سوى خدا آمده است:
«نخست»، خودسازى دعوت کنندگان، از نظر ایمان و عمل صالح.
«دوم»، استفاده از روش «دفع بدى ها به نیکى ها».
«سوم»، فراهم ساختن مبادى اخلاقى براى انجام این روش.
«چهارم»، برداشتن موانع از سر راه و مبارزه با وسوسه هاى شیطانى.
پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام)، خود بهترین الگو و اسوه، براى این برنامه بودند و یکى از دلائل پیشرفت سریع اسلام در آن محیط تاریک و پر از جهل، استفاده از همین برنامه بود.
امروز، روان شناسان کتاب ها و رساله هائى در زمینه راه نفوذ در دیگران، نوشته اند که در برابر عظمت آیات فوق، مطلب قابل ملاحظه اى به نظر نمى رسد، به خصوص این که، روش هائى را که آنها توصیه مى کنند غالباً جنبه ظاهرسازى و تحمیق و گاه نیرنگ و فریب دارد، در حالى که روش قرآنى بالا، که بر ایمان و تقوى و اصالت ها استوار است، از همه این امور بر کنار مى باشد.
چه خوب است که مسلمانان امروز، این روش را احیاء کنند و دامنه اسلام را در دنیائى که تشنه آن است، از این طریق گسترش دهند.
جالب این که، در حدیثى که در تفسیر «على بن ابراهیم» آمده، مى خوانیم: أَدَّبَ اللّهُ نَبِیَّهُ فَقالَ: و لاتَسْتَوِى الْحَسَنَةُ وَ لاَالسَّیِّئَةُ إِدْفَعْ بِالَّتِی هِىَ أَحْسَنُ، قالَ ادْفَعْ سَیِّئَةَ مَنْ أَساءَ إِلَیْکَ بِحَسَنَتِکَ، حَتّى یَکُونُ الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ  وَلِىٌّ حَمِیْمٌ: «خداوند، پیامبرش را به این آداب مؤدب ساخته و فرموده: نیکى و بدى یکسان نیست، بدى را با روشى که بهترین است دفع کن، یعنى عمل کسانى را که در حق تو، بد کرده اند به نیکى پاسخ ده، تا کسانى که با تو عداوت دارند دوست صمیمى شوند».(1)

* * *

1ـ «نور الثقلین»، جلد 4، صفحه 549.