در اینجا سؤال مهمى مطرح مى شود و آن این که: اگر خداوند وعده پیروزى پیامبران و مؤمنان را به صورت مؤکد داده، پس چرا ما در طول تاریخ شاهد کشتار جمعى از پیامبران و مؤمنان، به دست کفار بى ایمان هستیم؟ چرا گاه آنها شدیداً در تنگنا واقع مى شدند؟ و یا از نظر نظامى شاهد شکست بودند؟ مگر وعده الهى تخلف پذیر است؟!
پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن مى شود، و آن این که: مقیاس سنجش بسیارى از مردم در ارزیابى مفهوم پیروزى، بسیار محدود است، آنها پیروزى را تنها در این مى دانند که انسان دشمن را به عقب براند و چند روزى حکومت را به دست گیرد.
آنها پیروزى در هدف، و برترى مکتب را به حساب نمى آورند، آنها الگو شدن یک مجاهد شهید را براى نسلهاى موجود و آینده، در نظر نمى گیرند، آنها عزت و سربلندى در نزد همه آزادگان جهان، و جلب خشنودى و رضایت خدا را، به هیچ مى انگارند.
بدیهى است در چنان ارزیابى محدودى، این ایراد پاسخ ندارد، اما اگر دید خود را وسیع تر و افق فکر خود را بازتر کنیم و ارزشهاى واقعى را در نظر بگیریم، آنگاه به معنى عمیق آیه پى خواهیم برد.
«سید قطب» در تفسیر «فى ظلال» در اینجا سخنى دارد که شاهد ارزنده اى  بر این مقصود است.
او قهرمان میدان کربلاء «حسین عزیز»(علیه السلام) را مثال مى زند، و چنین مى گوید: «حسین رضوان اللّه علیه در چنان صحنه بزرگ از یکسو، و دردناک از سوى دیگر، شربت شهادت نوشید، آیا این پیروزى بود یا شکست»؟!
در مقیاس کوچک و صورت ظاهر، شکست بود، اما در برابر حقیقت خالص و مقیاسهاى بزرگ پیروزى عظیمى به شمار مى آید.
براى هر شهیدى در روى زمین، قلوب پاک انسان ها مى لرزد، عشق و عواطف را برمى انگیزد، و غیرت و فداکارى را در نفوس به جنب و جوش مى آورد، همان گونه که حسین (رضوان اللّه علیه) چنین کرد.
این سخنى است که هم شیعیان و هم غیر شیعیان از سائر مسلمین، و هم گروه عظیمى از غیر مسلمانان در آن متفق و هم عقیده اند.
چه بسیار شهیدانى که اگر هزار سال زنده مى ماندند، نمى توانستند به مقدار شهادتشان عقیده و مکتب خود را یارى کنند، و قدرت نداشتند این همه مفاهیم بزرگ انسانى را، در دلها به یادگار گذارند، و هزاران انسان را با آخرین سخنان خود که با خونشان مى نویسند، به کارهاى بزرگ وادار کنند.
آرى این سخنان و خطبه هاى آخرین، که با خط خونین نوشته شده است، پیوسته زنده مى ماند، و فرزندان و نسلهاى آینده را به حرکت در مى آورد، و اى بسا تمام تاریخ را در طول قرون و اعصار، تحت تأثیر خود قرار مى دهد».(1)
باید بر این سخن بیفزائیم که، ما شیعیان همه سال با چشم خود آثار حیات امام حسین عزیز(علیه السلام) و دوستان شهیدش در «کربلاء» را مى بینیم که جلسات سوگوارى آنها سرچشمه چه جنبشهاى عظیمى مى شود؟!
ما با چشم خود، شاهد و ناظر حرکت میلیون ها نفر مسلمان بیدار در ایام عاشوراى حسینى براى ریشه کن ساختن کاخ ظلم و استبداد و استعمار بودیم.
ما با چشم خود دیدیم که این نسل فداکار که درس خویش را در مکتب امام حسین(علیه السلام) و مجالس یادبود و ایام عاشوراى او خوانده بود، چگونه با دست خالى از هر گونه سلاح، قدرتمندترین سلاطین جبار را از تخت خود پائین کشیده اند.
آرى ما با چشم دیدیم، چگونه خون حسین(علیه السلام) در عروق آنها به جریان افتاد، و تمام محاسبات سیاسى و نظامى ابرقدرتها را بر هم زد.
آیا این پیروزى حسین(علیه السلام) و یارانش نبود، که توانستند بعد از 13 قرن چنان قدرت نمائى کنند؟!

* * *

1 ـ تفسیر «فى ظلال»، جلد 7، صفحه 189.