این سوره، در «مکّه» نازل شده و داراى 88 آیه است
 

محتواى سوره «ص»

این سوره، در حقیقت مکملى براى سوره «صافات» است، و استخوان بندى مطالبش شباهت زیادى با استخوان بندى سوره «صافات» دارد، و از این نظر که سوره «مکّى» است تمام ویژگیهاى این سوره ها را در زمینه بحث از مبدء و معاد و رسالت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در بر دارد، و آن را با مطالب حساس دیگرى آمیخته، و در مجموع، معجونى شفابخش براى همه جویندگان راه حق، فراهم ساخته است.
محتواى این سوره را در پنج بخش، مى توان خلاصه کرد:
بخش اول: از مسأله توحید و مبارزه با شرک و مسأله نبوت پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و سرسختى و لجاجت دشمنان مشرک در برابر این دو امر، سخن مى گوید.
بخش دوم: گوشه هائى از تاریخ نه نفر از پیامبران خدا را منعکس ساخته، و بالخصوص از «داود»، «سلیمان» و «ایوب»(علیهم السلام) بحث بیشترى دارد، مشکلات آنها را در زندگى و دعوت به سوى خدا منعکس مى سازد، تا درسى باشد آموزنده براى مؤمنان نخستین که در آن موقع، تحت فشار شدیدى قرار داشتند.
بخش سوم: سخن از سرنوشت کفار طاغى و یاغى در قیامت و تخاصم و جنگ و جدال آنها در دوزخ مى گوید، و به مشرکان و افراد بى ایمان نشان مى دهد که پایان کار آنها به کجا خواهد رسید.
چهارمین بخش: سخن از آفرینش انسان و مقام والاى او و سجده کردن فرشتگان براى آدم مى گوید، و نشان مى دهد، که فاصله قوس صعودى و نزولى انسان تا چه حد عظیم است، تا این کوردلان بیخبر، به ارزش وجودى خویش پى برند، و در برنامه هاى انحرافى خود تجدید نظر کنند و از زمره شیاطین به در آیند.
پنجمین و آخرین بخش: تهدیدى است براى همه دشمنان لجوج، و تسلى خاطرى است براى پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و بیان این واقعیت که او در دعوت خود هیچ گونه اجر و مزدى از کسى نمى طلبد، و هیچ درد و رنجى براى کسى نمى خواهد.

فضیلت تلاوت این سوره

در فضیلت این سوره که به خاطر آغازش، به نام سوره «ص» نامیده شده، در روایتى از پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ «ص» أُعْطِىَ مِنَ الاَجْر بِوَزْنِ کُلِّ جَبَل سَخَّرَهُ اللّهُ لِداوُدَ حَسَناتٌ وَ عَصَمَهُ اللّهُ أَنْ یُصِرَّ عَلى ذَنْب صَغِیْراً اَوْ کَبِیْراً:
«کسى که سوره «ص» را بخواند، به اندازه هر کوهى که خدا مسخر داود فرموده بود «حسنه» به او مى دهد، و از آلوده شدن و اصرار بر گناه صغیر و کبیر حفظ مى کند».(1)
و در حدیث دیگرى از امام باقر(علیه السلام) چنین آمده: مَنْ قَرَأَ سُورَةَ «ص» فِی لَیْلَةِ الْجُمُعَةِ أُعْطِیَ مِنْ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الآخِرَةِ مَا لَمْ یُعْطَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ إِلاّ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ وَ أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ وَ کُلَّ مَنْ أَحَبَّ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ حَتَّى خَادِمَهُ الَّذِی یَخْدُمُهُ:
«کسى که سوره «ص» را در شب جمعه بخواند، از خیر دنیا و آخرت آن قدر (از سوى خداوند) به او بخشیده مى شود که به هیچ کس داده نشده، جز پیامبران مرسَل، و فرشتگان مقرب، و خدا او و تمام کسانى از خانواده اش را که مورد علاقه او هستند، وارد «بهشت» مى کند، حتى خدمتگذارى که به او خدمت مى کرده».(2)
هر گاه محتواى این سوره را در کنار این پاداشها ببینیم، پیوند و ارتباط این اجر و پاداشها، با آن تعلیمات، روشن مى شود، و بار دیگر تأکیدى است بر این حقیقت که منظور، تلاوت خشک و بى روح نیست، بلکه تلاوتى است اندیشه برانگیز، و تصمیم آفرین، اندیشه و تصمیمى که انگیزه عمل گردد، و محتواى سوره را در زندگى انسان پیاده کند.

1 ـ «مجمع البیان»، آغاز سوره «ص»، جلد 8، صفحه 463.
2 ـ «مجمع البیان»، آغاز سوره «ص»، جلد 8، صفحه 463.