در مورد «خواب» و «خواب دیدن» سخن بسیار است که ما شرح مبسوطى از آن را در تفسیر سوره «یوسف»، ذیل آیه 4 آوردیم.(1)
آنچه در اینجا لازم است به آن توجه شود این است که: چگونه ابراهیم(علیه السلام)خواب را حجت دانست و آن را معیار عمل خود قرار داد؟ در پاسخ این سؤال، گاه، گفته مى شود: خواب هاى انبیاء هرگز خواب شیطانى، یا مولود فعالیت قوه واهمه نیست، بلکه گوشه اى از برنامه نبوت و وحى آنها است.
و به تعبیر دیگر، ارتباط انبیاء با مصدر وحى، گاهى به صورت القاء به قلب است.
گاه، از طریق دیدن فرشته وحى.
گاه، از راه شنیدن امواج صوتى که به فرمان خدا ایجاد شده.
و گاه، از طریق خواب است.
و به این ترتیب، در خواب هاى آنها هیچ گونه خطا و اشتباهى رخ نمى دهد، و آنچه در خواب مى بینند، درست همانند چیزى است که در بیدارى مى بینند.
و گاه گفته مى شود: ابراهیم(علیه السلام) در حال بیدارى از طریق وحى آگاهى یافت که باید به خوابى که در زمینه «ذبح» مى بیند عمل کند.
و گاه گفته مى شود: قرائن مختلفى که در این خواب بود، و از جمله این که در سه شب متوالى عیناً تکرار شد، براى او علم و یقین ایجاد کرد که این یک مأموریت الهى است و نه غیر آن.
به هر حال، همه این تفسیرها ممکن است صحیح باشد و منافاتى با هم ندارد و مخالف ظواهر آیات نیز نمى باشد.

1 ـ جلد 9، صفحه 311 به بعد.