هیچ کس بار گناه دیگرى را بر دوش نخواهد کشید

SiteTitle

صفحه کاربران ویژه - خروج
ورود کاربران ورود کاربران

LoginToSite

SecurityWord:

Username:

Password:

LoginComment LoginComment2 LoginComment3 .
SortBy
 
تفسیر نمونه جلد 18
سوره فاطر / آیه 15 - 18 توضیح برهان امکان و وجوب (فقر و غنى)


در تعقیب دعوت مؤکدى که در آیات گذشته به سوى توحید و مبارزه با هر گونه شرک و بت پرستى آمده بود، ممکن است این توهم براى بعضى پیش آید که: خداوند چه نیازى به پرستش ما دارد که این همه اصرار و تأکید مى کند؟ لذا در آیات مورد بحث، براى بیان این حقیقت که ما نیازمند به عبادت او هستیم، نه او نیازمند به عبادت ما، مى فرماید: «اى مردم! شما نیازمند به خدا هستید و او از هر نظر بى نیاز و شایسته حمد و ستایش است» (یا أَیُّهَا النّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللّهِ وَ اللّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ).
چه سخن مهم و پر ارزشى، که موقعیت ما را در عرصه عالم هستى در برابر هستى بخش، روشن مى سازد، و بسیارى از معماها را مى گشاید، و به سؤالات زیادى پاسخ مى گوید.
آرى، بى نیاز حقیقى و قائم بالذات در تمام عالم هستى، یکى است، و او خدا است، همه انسانها، بلکه همه موجودات سر تا پا نیازند و فقیر و وابسته به آن  وجود مستقل که اگر لحظه اى ارتباطشان قطع شود هیچ اند و پوچ.
همان گونه که او بى نیاز مطلق است، انسانها فقر مطلقند، و همان گونه که او قائم به ذات است، مخلوقات همه قائم به او هستند، چرا که او وجودى است بى نهایت از هر نظر، و واجب الوجود در ذات و صفات.
با این حال، او چه نیازى به عبادت ما ممکن است داشته باشد؟، این ما هستیم که از طریق عبادت و اطاعت او، راه تکامل را مى پیمائیم، و به آن مبدأ بى پایان فیض در پرتو عبودیتش لحظه، به لحظه نزدیکتر مى شویم، و از انوار ذات و صفاتش بهره مى گیریم.
در حقیقت این آیه، توضیحى است براى آیات قبل، که مى فرمود: ذلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ لَهُ الْمُلْکُ...: «این است خداوند پروردگار شما، که مالکیت و حاکمیت در جهان هستى مخصوص او است، و دیگران حتى به اندازه پوسته نازک هسته خرما از خود چیزى ندارند».
بنابراین، انسانها نیازمند به او هستند و نه غیر او، و لذا هرگز نباید سر تعظیم و تسلیم بر آستان غیر او بگذارند، و رفع نیازمندى خود را از غیر او بطلبند، که آنها نیز همه مانند خودش نیازمند و محتاجند، حتى بزرگداشت پیامبران الهى و پیشوایان حق، به خاطر آن است که، فرستادگان و نمایندگان اویند، نه این که: از خود استقلال دارند.
از این رو، او هم «غنى» است و هم «حمید»، یعنى در عین بى نیازى آن قدر بخشنده و مهربان است که شایسته هرگونه حمد و سپاس گزارى است، و در عین بخشندگى و بنده نوازى، از همگان بى نیاز مى باشد.
توجه به این واقعیت، دو اثر مثبت در انسانهاى مؤمن مى گذارد، از یک سو، آنها را از مرکب غرور و خود خواهى و طغیان پیاده مى کند، و به آنها هشدار  مى دهد که، چیزى از خود ندارند که به آن ببالند، هر چه هست امانتهاى پروردگار نزد آنهاست.
و از سوى دیگر، دست نیاز به درگاه غیر او دراز نکنند، و طوق عبودیت غیر اللّه را بر گردن ننهند، از رنگ همه تعلقات آزاد باشند، تا همگان غلام همتشان گردند.
مؤمنان با این دید، و جهان بینى، هر چه در عالم مى بینند از پرتو وجود او مى دانند، و هرگز توجه به اسباب، آنها را از «مسبب الاسباب» غافل نمى کند.
جمعى از فلاسفه، این آیه را اشاره به برهان معروف «فقر و امکان» یا «امکان و وجوب» در مورد اثبات «واجب الوجود» دانسته اند، گر چه آیه، در مقام بیان استدلال بر اثبات وجود خدا نیست، بلکه، اوصاف او را بازگو مى کند، ولى برهان مذکور را مى توان به عنوان لازمه مفاد آیه دانست.

* * *


سوره فاطر / آیه 15 - 18 توضیح برهان امکان و وجوب (فقر و غنى)
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma