1 ـ تعبیر به «یَفْتَحِ» که از ماده «فتح» به معنى گشودن است، اشاره به وجود خزائن رحمت الهى است که در آیات دیگر قرآن نیز، به آن اشاره شده است، و جالب این که: این خزائن چنانند که به محض گشوده شدن، بر خلایق جارى مى شوند، و نیاز به چیز دیگرى نیست، و هیچ کس مانع از آن نتواند شد.
مقدم داشتن گشایش رحمت، بر امساک آن، به خاطر این است که: همیشه خداوند رحمتش، بر غضبش پیشى دارد.  
2 ـ تعبیر به «رحمت» معنى بسیار وسیع و گسترده اى دارد، که تمام مواهب جهان را شامل مى شود، گاه، جنبه معنوى دارد، و گاه، جنبه مادى، به همین دلیل، گاه، که انسان تمام درهاى ظاهرى را به روى خود بسته مى بیند، احساس مى کند، رحمت الهى بر قلب و جان او روان است، لذا شاد و خرسند است، آرام و مطمئن، هر چند در تنگناى زندان گرفتار باشد.
اما به عکس، گاه، انسان تمام درهاى ظاهرى را به روى خود گشوده مى بیند، اما گوئى درِ رحمت الهى بر جان او بسته شده، چنان خود را در تنگنا و فشار احساس مى کند که دنیا با تمام وسعتش براى او یک زندان، تاریک و وحشتناک مى شود، و این چیزى است که براى بسیارى از مردم، محسوس و ملموس است.
3 ـ تعبیر به دو وصف «عزیز و حکیم» بیانگر قدرت او بر «ارسال» و «امساک» رحمت است، و در عین حال، اشاره به این حقیقت مى باشد که این گشودن و بستن در، همه جا، بر اساس حکمت است، چرا که قدرت او با حکمتش آمیخته است.
به هر حال، توجه به محتواى این آیه، چنان آرامشى به انسان مؤمن مى دهد که در برابر تمام حوادث، مقاوم مى شود، از هیچ مشکلى نمى ترسد و از هیچ پیروزى مغرور نمى گردد.(1)

در آیه بعد، به مسأله «توحید عبادت» بر اساس «توحید خالقیت و رازقیت» اشاره کرده مى فرماید:
«اى مردم! نعمت خداوند بر خودتان را به یاد آورید» (یا أَیُّهَا النّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ).
درست فکر کنید: این همه مواهب و برکات، و این همه امکانات حیاتى که در اختیار شما قرار گرفته و در آن غوطهورید، منشأ اصلى و سرچشمه آنها کیست؟!
«آیا خالقى غیر از خدا، از آسمان و زمین به شما روزى مى دهد»؟ (هَلْ مِنْ خالِق غَیْرُ اللّهِ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ).
چه کسى نور حیاتبخش آفتاب، و قطرات زنده کننده باران، و امواج روح پرور نسیم را از آسمان به سوى شما مى فرستد؟ و چه کسى معادن و ذخائر زمین و مواد غذائى و انواع گیاهان و میوه ها و برکات دیگر را از این زمین براى شما خارج مى کند؟
اکنون که مى دانید: سرچشمه همه این برکات اوست، پس بدانید «معبودى جز او وجود ندارد و عبادت و پرستش تنها شایسته ذات پاک اوست» (لا إِلهَ إِلاّ هُوَ).
«با این حال، چگونه از طریق حق به سوى باطل منحرف مى شوید؟ و به جاى اللّه در برابر بتها، سجده مى کنید»؟ (فَأَنّى تُؤْفَکُونَ).
«تُؤْفَکُونَ» از ماده «افک» (بر وزن فکر) چنان که قبلاً نیز گفته ایم، به هر چیزى گفته مى شود که از حالت اصلیش دگرگون گردد، لذا به هر سخنى که از حق، انحراف پیدا کند «افک» مى گویند، و این که: مى بینیم به معنى «دروغ و  تهمت» به کار مى رود از همین نظر است، منتهى بعضى معتقدند: این کلمه بیانگر دروغ و تهمتهاى بزرگ است.

1 ـ قابل توجه این که: ضمیر در «فلا ممسک لها» به صورت مؤنث آمده، و در «فلا مرسل له» به صورت مذکر، چرا که مرجع اولى کلمه «رحمت»، و دومى کلمه «ما» و نیز «من بعده» ظاهراً به خداوند باز مى گردد، یعنى بعد از خداوند هیچ کس قادر به گشودن نیست. این احتمال نیز داده شده است که: ضمیر به «امساک» برگردد یعنى «من بعد امساک اللّه» که از نظر معنى تفاوت چندانى ندارد.