نباید از آنچه گفتیم، این چنین استنباط شود که: اسلام در برابر مال و ثروت، موضع منفى دارد و با آن مخالف است، نباید تصور کرد که اسلام، فقر را مى پسندد و دعوت به فقر مى کند، و آن را وسیله کمالات معنوى مى داند.
بلکه به عکس، اسلام، به عنوان یک وسیله مؤثر و کارساز روى آن تکیه مى کند در آیه 180 سوره «بقره» از «مال»، تعبیر به «خیر» شده است.
و در حدیثى از امام باقر(علیه السلام) مى خوانیم: نِعْمَ الْعَوْنُ الدُّنْیَا عَلَى طَلَبِ الْآخِرَةِ: «دنیا کمک خوبى است براى رسیدن به آخرت».(1)
بلکه، آیاتِ مورد بحث، که شدیدترین مذمت را از «قارون» ثروتمند مغرور مى کند، شاهد گویائى بر این موضوع است، منتها اسلام، ثروتى را مى پسندد که به وسیله آن «ابتغاء دار آخرت» و طلبِ سراىِ دیگر شود، چنان که دانشمندان بنى اسرائیل به «قارون» گفتند: «وَ ابْتَغِ فِیما آتاکَ اللّه الدّارَ الْآخِرَةَ».
اسلام، ثروتى را مى پسندد که در آن «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللّه اِلَیْکَ» و نیکى به همگان باشد.
اسلام، ثروتى را مدح مى کند، که در آن «لاتَنْسَ نَصِیْبَکَ مِنَ الدُّنْیا» تحقق یابد.
بالاخره اسلام، ثروتى را خواهان است که مایه فساد در زمین و فراموش کردن ارزشهاى انسانى و گرفتار شدن در مسابقه جنون آمیز «تکاثر» نگردد، و  انسان را به «خود برتربینى»، «تحقیر دیگران» و احیاناً رویاروئى با پیامبر خدا نکشاند.
وسیله اى باشد، براى استفاده همگان، براى پر کردن خلأهاى موجودِ اقتصادى، براى مرهم نهادن بر زخم هاى جانکاه محرومان، و براى رسیدن به نیازها و مشکلات مستضعفان.
علاقه به چنین ثروتى با چنین هدف هاى مقدسى، علاقه به دنیا نیست، علاقه به آخرت است، چنان که در حدیثى مى خوانیم یکى از یاران امام صادق(علیه السلام) خدمتش آمد شکایت کرد، که ما دنبال دنیا هستیم و به آن علاقمندیم (از این مى ترسیم که دنیاپرست باشیم).
امام(علیه السلام) (که پاکى و تقواى آن مرد را مى دانست) فرمود: با این ثروت دنیا چه مى خواهى انجام دهى؟ در پاسخ عرض کرد: هزینه خود و خانواده ام را تهیه کنم، و به خویشاوندانم کمک نمایم، در راه خدا انفاق کنم، و حج و عمره به جا آورم. امام(علیه السلام) فرمود: لَیْسَ هَذَا طَلَبُ الدُّنْیَا هَذَا طَلَبُ الْآخِرَةِ: «این، دنیاطلبى نیست این طلب آخرت است».(2)
و از اینجا، فاسد بودن عقیده دو گروه: گروهى از مسلمان نماهاى بى خبر از تعلیمات اسلام، که اسلام را حامى مستکبران معرفى مى کنند و گروهى از دشمنان مغرض که مى خواهند چهره اسلام را دگرگون نشان داده و آن را ضد ثروت و طرفدار فقر نشان دهند، روشن مى شود.
اصولاً یک ملت فقیر، نمى تواند آزاد و سربلند زندگى کند.
فقر، وسیله وابستگى است.
فقر، مایه روسیاهى در دنیا و آخرت است.
و فقر، انسان را به گناه و آلودگى دعوت مى کند.
همان گونه که در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: غِنىً یَحْجُزُکَ عَنِ الظُّلْمِ خَیْرٌ مِنْ فَقْر یَحْمِلُکَ عَلَى الْإِثْمِ: «بى نیازى که تو را از تجاوز به حق دیگران باز دارد از فقرى که تو را وادار به گناه کند بهتر است».(3)
جوامع اسلامى باید بکوشند هر چه بیشتر، غنى و بى نیاز گردند، به مرحله خودکفائى برسند و روى پاى خود بایستند و شرف و عزت و استقلال خود را بر اثر فقر، فداى وابستگى به دیگران نکنند و بدانند خط اصیل اسلام این است.

1 ـ «وسائل الشیعه»، جلد 12، صفحه 17، حدیث 5 از باب 6، از ابواب مقدمات تجارت، باب استحباب الاستعانة بالدنیا على الآخرة.
2 ـ «وسائل الشیعه»، جلد 12، صفحه 19، حدیث 3 از باب 7، از ابواب مقدمات التجارة، باب استحباب جمع المال من حلال...
3 ـ «وسائل الشیعه»، جلد 12، صفحه 17، حدیث 7 از باب 6، از ابواب مقدمات التجارة، باب استحباب الاستعانة بالدنیا على الآخرة.