مهمترین سؤالى که در برابر این عقیده، مطرح مى شود این است که: هدف از «رجعت» قبل از رستاخیز عمومى انسان ها چیست؟
با توجه به آنچه از روایات اسلامى استفاده مى شود این موضوع جنبه همگانى ندارد، بلکه، اختصاص به مؤمنان صالح العملى دارد که در یک مرحله عالى از ایمان قرار دارند، و همچنین کفار و طاغیان ستمگرى که در مرحله منحطّى از کفر و ظلم قرار دارند.
چنین به نظر مى رسد: بازگشت مجدد این دو گروه به زندگى دنیا به منظور تکمیل یک حلقه تکاملى گروه اول و چشیدن کیفر دنیوى گروه دوم است.
به تعبیر دیگر، گروهى از مؤمنان خالص که در مسیر تکامل معنوى با موانع و عوائقى در زندگى خود روبرو شده اند، و تکامل آنها ناتمام مانده است حکمت الهى ایجاب مى کند که، سیر تکاملى خود را از طریق بازگشت مجدد به این جهان ادامه دهند، شاهد و ناظر حکومت جهانى حق و عدالت باشند و در بناى این حکومت شرکت جویند، چرا که شرکت در تشکیل چنین حکومتى از بزرگترین افتخارات است.
و به عکس، گروهى از منافقان و جباران سرسخت، علاوه بر کیفر خاص خود در رستاخیز باید مجازات هائى در این جهان، نظیر آنچه اقوام سرکشى مانند فرعونیان و عاد و ثمود و قوم لوط دیدند، ببینند، و تنها راه آن رجعت است.
امام صادق(علیه السلام) در حدیثى مى فرماید: اِنَّ الرَّجْعَةَ لَیْسَتْ بِعامَّة، وَ هِىَ خاصَّةٌ، لا یُرْجَعُ اِلاّ مِنْ مَحْضِ الْأیْمانِ مَحْضاً، أَوْ مَحْضِ الشِّرْکِ مَحْضاً:
«رجعت عمومى نیست، بلکه جنبه خصوصى دارد، تنها گروهى بازگشت مى کنند که ایمان خالص یا شرک خالص دارند».(1)
ممکن است آیه 95 سوره «انبیاء»: وَ حَرامٌ عَلى قَرْیَة أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ: «حرام است بر شهرهائى که بر اثر گناه نابودشان کردیم که بازگردند آنها هرگز بازنمى گردند» نیز اشاره به همین معنى باشد; چرا که عدم بازگشت را در مورد کسانى مى گوید که در این جهان به کیفر شدید خود رسیدند و از آن روشن مى شود: گروهى که چنین کیفرهائى را ندیدند باید بازگردند، و مجازات شوند (دقت کنید).
این احتمال نیز وجود دارد که: بازگشت این دو گروه، در آن مقطع خاص تاریخ بشر، به عنوان دو درس بزرگ و دو نشانه مهم از عظمت خدا و مسأله رستاخیز (مبدأ و معاد) براى انسان ها است، تا با مشاهده آن به اوج تکامل معنوى و ایمان برسند و از هیچ نظر کمبودى نداشته باشند.

5 ـ بعضى تصور کرده اند: اعتقاد به رجعت با اصل آزادى اراده و اختیار بشر سازگار نیست.
از آنچه در بالا گفتیم روشن شد: این اشتباه محض است زیرا بازگشت آنها به این جهان در یک شرائط عادى است و از آزادى کامل برخوردارند.
و این که بعضى مى گویند: ممکن است جباران و کفار سرسخت بعد از رجعت توبه کنند، و به سوى حق بازگردند، جوابش این است که: این گونه افراد آنچنان در ظلم و فساد و کفر فرو رفته اند که این امور جزء بافت وجودشان شده و بازگشتى در آن متصور نیست.
همان گونه که قرآن در پاسخ جمعى از دوزخیان که در قیامت تقاضاى بازگشت به دنیا براى جبران خطاهاى خود مى کنند، مى گوید: وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ: «اگر آنها بازگردند دگربار همان امورى را که از آن نهى شده اند انجام مى دهند».(2)
و نیز این که: بعضى گفته اند: رجعت با آیه 100 سوره «مؤمنون» سازگار نیست، زیرا طبق این آیه، مشرکان تقاضاى بازگشت به جهان مى کنند تا عمل صالح انجام دهند، مى گویند: «رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّی أَعْمَلُ صالِحاً فِیما تَرَکْتُ».
اما به آنها پاسخ منفى داده مى شود و گفته مى شود: «کَلاّ إِنَّها کَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها».
پاسخ آن با توجه به این که: این آیه عام است و رجعت خاص است روشن مى گردد. (دقت کنید).

6 ـ آخرین سخن این که: شیعه، در عین اعتقاد به رجعت که آن را از مکتب ائمه اهلبیت(علیهم السلام) گرفته است، منکران رجعت را کافر نمى شمرد; چرا که رجعت از ضروریات مذهب شیعه است، نه از ضروریات اسلام، بنابراین، رشته اخوت اسلامى را با دیگران به خاطر آن نمى گسلد ولى به دفاع منطقى از عقیده خود ادامه مى دهد.
این نیز قابل توجه است که: احیاناً خرافات بسیارى با مسأله رجعت آمیخته شده که چهره آن را در نظر بعضى دگرگون ساخته است، لازم است پایه را بر احادیث صحیح بگذاریم و از احادیث مخدوش و مشکوک بپرهیزیم.
آنچه در اینجا گفتیم: فشرده اى بود از مباحث مربوط به «رجعت» و براى اطلاع از خصوصیات و جزئیات دیگر، باید به کتبى که در این زمینه نوشته شده است مراجعه شود.
با توجه به همین مقدار که در اینجا آوردیم پاسخ حملات ناآگاهانه بعضى از مفسران اهل تسنن به شیعه (همانند آنچه «آلوسى» در «روح المعانى» ذیل آیات مورد بحث آورده) روشن مى شود که: این ایراد کنندگان «چون ندیدند حقیقت، ره افسانه زدند»!.

1 ـ «بحار الانوار»، جلد 53، صفحه 39.
2 ـ انعام، آیه 28.