عکس العمل این قوم گمراه و لجوج، در برابر نوح(علیه السلام) همان بود که همه زورگویان در طول تاریخ داشتند، و آن، تکیه بر قدرت، زور و تهدید به نابودى بود «گفتند: اى نوح! بس است! اگر از این سخنان خوددارى نکنى، و فضاى جامعه ما را با گفتگوهایت تلخ و تاریک سازى، به طور قطع سنگسار خواهى شد»! (قالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ یا نُوحُ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْمَرْجُومِینَ).
تعبیر «مِنَ الْمَرْجُومِینَ» نشان مى دهد: سنگسار کردن در میان آنها در مورد مخالفین سابقه داشته، در حقیقت، به نوح(علیه السلام) مى گویند: اگر به این گفتگوها و دعوت به سوى توحید و آئینت ادامه دهى، بر سر تو همان خواهد آمد که بر سر سایر مخالفین ما آمد، و آن سنگسار کردن است که یکى از بدترین انواع قتل مى باشد.(1)

«نوح»(علیه السلام) که مى بیند این دعوت مستمر و طولانى، با این منطق روشن و با آن همه صبر و شکیبائى، جز در عده قلیلى تأثیر نگذارده، سرانجام شکایت به درگاه خدا مى برد، و ضمن شرح حال خود، تقاضاى جدائى و نجات از چنگال این ستمگران بى منطق مى کند.
«عرض کرد: پروردگارا! قوم من مرا تکذیب کردند» (قالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِی کَذَّبُونِ).
درست است که خداوند از همه چیز آگاه است، ولى به هنگام طرح شکایت و به عنوان مقدمه، براى تقاضاى بعدى، این سخن را مطرح مى کند.
قابل توجه این که: نوح(علیه السلام) از مصائبى که بر شخص او گذشته، اظهار ناراحتى نمى کند، بلکه تنها از این ناراحت است که او را تکذیب کرده اند و پیام الهى را نپذیرفته اند.

پس از آن عرض مى کند: اکنون که هیچ راهى براى هدایت این گروه باقى نمانده «میان من و اینها جدائى بیفکن» و میان ما خودت داورى کن (فَافْتَحْ بَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ فَتْحاً).
«فتح» در اصل ـ همان گونه که ارباب لغت گفته اند ـ به معنى گشودن و از بین بردن بستگى است، و آن دو گونه است:
گاهى جنبه حسى دارد، مانند فَتْحُ البابِ: «گشودن در» و گاه جنبه معنوى دارد مانند: فَتْحُ الهَمِّ: «گشودن غم و از بین بردن اندوه».
وَ فَتْحُ الْمُسْتَغْلَقِ مِنَ الْعُلُومِ: «به معنى گشودن رازهاى دانش» و فَتْحُ الْقَضِیَّةِ: «به معنى داورى کردن و پایان دادن به نزاع و دعوا است».
سپس اضافه مى کند: «و من و مؤمنانى را که با من هستند نجات ده» (وَ نَجِّنِی وَ مَنْ مَعِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ).

در اینجا رحمت الهى به یارى نوح آمد و مجازات دردناکش به سراغ تکذیب کنندگان، چنان که مى فرماید: «ما او و تمام کسانى را که با او همراه بودند در کشتى که مملو از انسان و انواع حیوانات بود رهائى بخشیدیم» (فَأَنْجَیْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِی الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ).

«سپس بقیه را غرق و نابود کردیم» (ثُمَّ أَغْرَقْنا بَعْدُ الْباقِینَ).
«مَشْحُون» از ماده «شحن» (بر وزن صحن) به معنى پر کردن است، و گاه به معنى مجهز ساختن، نیز آمده، و «شحناء» به عداوتى گفته مى شود که: تمام وجود انسان را پر کند، و منظور در اینجا این است که: آن کشتى مملوّ از نفرات و همه وسائل بود، و کمبودى نداشت.
یعنى خداوند بعد از آن که کشتى از هر نظر مهیا و آماده حرکت شد، طوفان را فرستاد تا نوح(علیه السلام) و سایر سرنشینانش گرفتار ناراحتى نشوند، و این خود یکى از نعمت هاى الهى بر آنها بود.

و در پایان این سخن، همان مى گوید که در پایان ماجراى موسى(علیه السلام) و ابراهیم(علیه السلام) بیان کرد، مى فرماید: «در ماجراى نوح و دعوت پیگیر و مستمر او، صبر و شکیبائیش، و سرانجام غرق و نابودى مخالفانش، آیت و نشانه اى است براى همگان» (إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً).
«هر چند اکثر آنها ایمان نیاوردند» (وَ ما کانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ).
بنابراین تو اى پیامبر! از اعراض و سرسختى مشرکان قومت نگران مباش، ایستادگى به خرج ده، که سرنوشت تو و یارانت سرنوشت نوح(علیه السلام) و یاران او است، و سرانجامِ گمراهان، همان سرانجام شوم غرق شدگان است.

و بدان «پروردگار تو شکست ناپذیر و رحیم است» (وَ إِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ).
رحمتش ایجاب مى کند که به آنها فرصت کافى و مهلت دهد، و اتمام حجت کند، و عزتش سبب مى شود که سرانجام تو را پیروز و آنها را مواجه با شکست نماید.

1 ـ «رجم» در اصل از «رجام» (بر وزن کتاب) جمع «رجمة» (بر وزن لقمه) به معنى قطعه سنگى است که روى قبر مى گذارند، و یا بت پرستان گرد آن مى گردند.
و نیز «رجم» به معنى زدن با سنگ، تا سر حدّ قتل است و گاه نیز به معنى قتل به هر شکل و هر نوع باشد آمده است; زیرا کشتارشان با سنگ بوده.