در یکى از خطبه هاى معروف «نهج البلاغه» على(علیه السلام) به این واقعیت اشاره فرموده که: خداوند پیامبران را آنچنان فرستاده است که مردم بتوانند آزادانه براى ایمان آوردن تصمیم گیرى کنند، که اگر غیر آن بود، ایمان اجبارى مى شد و سودى نداشت، مى فرماید:
«اگر خداوند مى خواست به هنگام مبعوث ساختن پیامبرانش، درهاى گنج ها و معادن طلا و باغ هاى خرم و سرسبز را به روى آنان بگشاید، مى گشود، و اگر مى خواست پرندگان آسمان و حیوانات وحشى زمین را همراه آنان گسیل دارد، مى داشت، اما اگر این کار را مى کرد، امتحان از میان مى رفت، و پاداش و جزا بى اثر مى شد».(2)
در کتاب «کافى» ذیل آیه مورد بحث، چنین آمده: «اگر خدا مى خواست از آسمان نشانه اى نازل مى کرد که گردن هاى آنها در برابر آن خاضع گردد، و اگر چنین مى کرد آزمون از همه مردم ساقط مى شد».(3)
قابل توجه این که: در کتب معروفى مانند «ارشاد مفید» و «روضه کافى» و «اکمال الدین صدوق» و «تفسیر قمى» آمده است: امام صادق(علیه السلام) در تفسیر آیه: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَةً...» فرمود: «منظور طغیانگران بنى امیه هستند که به هنگام قیام مهدى(علیه السلام) آیه آسمانى مى بینند و در برابر آن ناچار به تسلیم مى شوند».(4)
روشن است: منظور از این روایات، بیان مصداقى از مفهوم وسیع آیه است که سرانجام به هنگام ظهور حضرت مهدى(علیه السلام) رهبر حکومت جهانى، تمام حکومت هاى ظلم و جور که خط بنى امیه را ادامه مى دهند به حکم اجبار در برابر قدرت حضرت مهدى(علیه السلام) و حمایت هاى الهى او سر تسلیم فرود مى آورند.