گاه از این جمله چنین به نظر مى رسد که: خداوند براى دلدارى پیامبر(صلى الله علیه وآله)مى گوید: تنها تو نیستى که دشمن دارى، بلکه براى هر پیامبرى دشمنى از سوى ما قرار داده شده، و لازمه این سخن، استناد وجود دشمنان انبیاء(علیهم السلام) به خدا است که نه با حکمت خدا سازگار است، و نه با اصل آزادى اراده انسان ها، بنابر این، مفهوم این جمله چیست؟.
مفسران جواب هاى متعددى از این سؤال داده اند.
ولى ما کراراً گفته ایم: تمام اعمال انسان ها از یک نظر منتسب به خدا است; زیرا همه چیز ما، قدرت ما، نیروى ما، عقل و فکر ما، و حتى آزادى و اختیار ما نیز از ناحیه او است، بنابراین، وجود این دشمنان براى انبیاء را مى توان از این نظر به خدا نسبت داد، بى آن که، مستلزم جبر و سلب اختیار گردد، و به مسئولیت آنها در مقابل کارهایشان، خدشه اى وارد شود (دقت کنید).
علاوه بر این، وجود این دشمنان سرسخت، و مخالفت آنان با پیامبران سبب مى شد که: مؤمنان در کار خود، ورزیده تر و ثابت قدم تر شوند، و آزمایش الهى در مورد همگان تحقق یابد.
این آیه، در حقیقت همانند آیه 112 سوره «انعام» است که، مى فرماید: وَ کَذلِکَ جَعَلْنا لِکُلِّ نَبِیّ عَدُوّاً شَیاطِینَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلى بَعْض زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً:
«این گونه در برابر هر پیامبرى دشمنى از شیاطین انس و جن قرار دادیم که: سخنان فریبنده و بى اساس را به طور سرّى به یکدیگر مى گویند».
در مقابل گل ها، خارها مى روید، و در برابر نیکان، بدان قرار دارند، بى آن که مسئولیت هیچ یک از دو دسته از میان برود.
بعضى نیز گفته اند: منظور از «جعلنا» (قرار دادیم) همان اوامر و نواهى و برنامه هاى سازنده انبیاء است که: خواه و ناخواه عده اى را به دشمنى مى کشاند و اگر به خدا اسناد داده شده، به خاطر آن است که این اوامر و نواهى از سوى او است.
تفسیر دیگر این که: جمعى هستند که، بر اثر اصرار در گناه و افراط در تعصب و لجاجت، خداوند بر دل هاى آنها مُهر مى زند، و چشم و گوششان را کور و کر مى سازد، این دسته، بر اثر کوردلى، سرانجام دشمن انبیاء مى شوند، اما عوامل آن را خود فراهم ساخته اند.
این سه تفسیر با هم منافاتى ندارد و همه آنها ممکن است در مفهوم آیه جمع باشد.