در پاسخ این سؤال، دو تفسیر در میان مفسران معروف وجود دارد:
نخست این که: منظور معبودهاى انسانى (همچون مسیح(علیه السلام)) یا شیطانى (همچون جنّ) و یا «فرشتگان» است که هر کدام را گروهى از مشرکان براى پرستش انتخاب کرده بودند.
و از آنجا که آنها داراى عقل، شعور و ادراک هستند مى توانند، مورد این بازپرسى قرار گیرند، و براى اتمام حجت، و اثبات دروغ مشرکان که مى گویند: اینها ما را به عبادت خود دعوت کردند، از آنها سؤال مى شود.
آیا چنین سخنى صحیح است؟ و آنها صریحاً گفتار مشرکان را تکذیب مى کنند!.
تفسیر دوم که جمعى از مفسران آن را ذکر کرده اند، این است: خداوند در آن روز، نوعى از حیات و درک و شعور به «بت ها» مى بخشد، به طورى که مى توانند مورد بازپرسى قرار گیرند، و پاسخ لازم را بدهند که: خدایا ما اینها را گمراه نکردیم، بلکه، آنها خودشان بر اثر غرق شدن در شهوات و غرور، گمراه شدند.
این احتمال نیز، وجود دارد که: تمام معبودها را شامل شود، اعم از آنها که داراى عقل و شعورند و به زبان خود واقعیت ها را مى گویند، و معبودهائى که از عقل و شعور برخوردار نیستند و به زبان حال حقیقت را منعکس مى سازند.
ولى، قرائن موجود در آیه، با تفسیر اول هماهنگ تر است، چرا که فعل ها و ضمیرها همه نشان مى دهد: طرف صحبت، صاحبان عقل و شعورند و این متناسب با معبودهائى همچون مسیح، فرشتگان و مانند آنها است.
به علاوه، از جمله فَقَدْ کَذَّبُوکُمْ: «آنها شما را تکذیب کردند» چنین برمى آید که: مشرکان قبلاً ادعا نموده اند: این معبودان ما را گمراه ساختند، و به سوى خویش دعوت کردند، و بعید است مشرکان این ادعا را در مورد بت هاى سنگى و چوبى کرده باشند، زیرا خودشان ـ آن گونه که در داستان ابراهیم آمده ـ یقین داشتند بت ها سخن نمى گویند: «لَقَدْ عَلِمْتَ ما هؤُلاءِ یَنْطِقُونَ». (1)
در حالى که مثلاً در مورد «مسیح»(علیه السلام) در آیه 116 سوره «مائده» مى خوانیم: أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنّاسِ اتَّخِذُونِی وَ أُمِّی إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللّهِ: «آیا تو، به مردم گفتى که من و مادرم را به عنوان دو معبود غیر از خدا انتخاب کنید»؟!
و در هر حال، مسلّم است، ادعاى مشرکان و بت پرستان، واهى و بى اساس بوده و آنان ایشان را به عبادت خود دعوت نکرده اند.
جالب این که: معبودان در جواب نمى گویند: خدایا ما آنها را به عبادت خود دعوت نکردیم، بلکه، مى گویند: ما غیر از تو معبودى براى خود انتخاب ننمودیم، یعنى وقتى خود ما تنها تو را پرستش مى کنیم به طریق اولى براى آنها دیگرى را معرفى نکرده ایم، به خصوص این که: این سخن با جمله سُبْحانَکَ: «منزهى تو» و با جمله ما کانَ یَنْبَغِى لَنا: «براى ما سزاوار نبود» همراه است که نهایت ادب و تأکید آنها را بر توحید روشن مى سازد.

1 ـ انبیاء، آیه 65.