نه تنها نظام حساب شده و متقن جهان، از ادله محکم توحید و شناسائى خدا است، که اندازه گیرى دقیق آن نیز دلیل روشن دیگرى مى باشد، ما هرگز نمى توانیم اندازه گیرى موجودات مختلف این جهان، و کمیت و کیفیت حساب شده آن را معلول تصادف بدانیم که، با «حساب احتمالات» سازگار نیست.
دانشمندان، در این زمینه مطالعاتى کرده و پرده از روى اسرارى برداشته اند که انسان را در اعجاب عمیقى فرو مى برد آنچنان که، بى اختیار زبان او به ستایش عظمت و قدرت پروردگار مترنم مى گردد.
در اینجا گوشه اى از آن را از نظر شما مى گذرانیم، مى گویند:
اگر قشر خارجى کره زمین ده پا کلفت تر از آنچه هست، مى بود، اکسیژن یعنى ماده اصلى حیات وجود پیدا نمى کرد، یا هر گاه عمق دریاها چند پا بیشتر از عمق فعلى بود، کلیه اکسیژن و کربن زمین، جذب مى شد، و دیگر امکان هیچگونه زندگى نباتى یا حیوانى در سطح خاک باقى نمى ماند، به احتمال قوى کلیه اکسیژن موجود را قشر زمین و آب دریاها جذب مى کردند و انسان براى نشو و نماى خود، باید منتظر بنشیند تا نباتات برویند و از پرتو وجود آنها اکسیژن لازم به انسان برسد.
با حساب هاى دقیقى که به عمل آمده، معلوم شده است: اکسیژن، براى تنفس انسان، ممکن است از منابع مختلف به دست آید، اما نکته مهم آن است که: مقدار این اکسیژن، درست به اندازه اى که براى تنفس ما لازم است در هوا پخش شده.
اگر هواى محیط زمین، اندکى از آنچه هست رقیق تر مى بود، اجرام سماوى و شهابهاى ثاقب که هر روز، به مقدار چند میلیون عدد به آن اصابت مى کنند و در همان فضاى خارج منفجر و نابود مى شوند، دائماً به سطح زمین مى رسیدند، و هر گوشه آن را مورد اصابت قرار مى دادند!
این اجرام فلکى، به سرعت هر ثانیه از 6 تا چهل میل حرکت مى کنند و به هر کجا برخورد کنند، ایجاد انفجار و حریق مى نمایند، اگر سرعت حرکت این اجرام کمتر از آنچه هست، مى بود، ـ مثلاً به اندازه سرعت یک گلوله بود ـ همه آنها به سطح زمین مى ریختند، و نتیجه خرابکارى آنها معلوم بود.
اگر خود انسان در مسیر کوچک ترین قطعه این اجرام سماوى، واقع شود، شدت حرارت آنها که با سرعتى معادل نود برابر سرعت گلوله حرکت مى کنند، او را تکه پاره و متلاشى مى سازد.
غلظت هواى محیط زمین، به اندازه اى است که اشعه کیهانى را تا میزانى که براى رشد و نمو نباتات لازم است، به سوى زمین عبور مى دهد، و کلیه میکرب هاى مضر را در همان فضا معدوم مى سازد، و ویتامین هاى مفید را ایجاد مى نماید.
با وجود بخارهاى مختلفى که در طى قرون متمادى از اعماق زمین بر آمده و در هوا منتشر شده است، و غالب آنها هم گازهاى سمى هستند، مع هذا هواى محیط زمین آلودگى پیدا نکرده، و همیشه به همان حالت متعادل که براى ادامه حیات انسانى مناسب باشد، باقى مانده است.
دستگاه عظیمى که این موازنه عجیب را ایجاد مى نماید، و تعادل را حفظ مى کند، همان دریا و اقیانوس است که: مواد حیاتى، غذائى، باران، اعتدال هوا، گیاهان و بالاخره وجود خود انسان از منبع فیض آن سرچشمه مى گیرد، هر کس که درک معانى مى کند، باید در مقابل عظمت دریا سر تعظیم فرود آورد و سپاس گزار موهبت هاى آن باشد!...