آخرین آیه مورد بحث، به صورت جمله شرطیه اى است که جزاى آن ذکر نشده، همین اندازه مى فرماید:
اگر فضل و رحمت الهى و این که خداوند تواب و حکیم است در کار نبود... ولى نمى فرماید: چه مى شد، اما با توجه به قرائن کلام، جزاى این شرط روشن است و گاه مى شود که حذف و سکوت درباره یک مطلب، ابهت و اهمیت بیشترى به آن مى بخشد، و احتمالات زیادى را در ذهن انسان برمى انگیزد که هر کدام به آن سخن مفهوم تازه اى مى دهد.
مثلاً در اینجا ممکن است جزاى شرط این باشد: اگر فضل و رحمت الهى نبود، پرده از روى کارهاى شما بر مى داشت و اعمالتان را برملا مى ساخت تا رسوا شوید.
و یا اگر فضل و رحمت الهى نبود، فوراً شما را مورد مجازات قرار مى داد و هلاک مى کرد.
و یا اگر فضل و رحمت الهى نبود این چنین احکام حساب شده را براى تربیت شما انسان ها مقرر نمى داشت.
در واقع این حذف جزاى شرط، ذهن شنونده را به تمام این امور سوق مى دهد.(1)