مجازات تهمت

SiteTitle

صفحه کاربران ویژه - خروج
ورود کاربران ورود کاربران

LoginToSite

SecurityWord:

Username:

Password:

LoginComment LoginComment2 LoginComment3 .
SortBy
 
تفسیر نمونه جلد 14
سوره نور / آیه 4 - 5 1 ـ معنى «رمى» در آیه چیست؟


از آنجا که در آیات گذشته، مجازات شدیدى براى زن و مرد زناکار، بیان شده بود و ممکن است این موضوع دستاویزى شود براى افراد مغرض و بى تقوا که از این طریق افراد پاک را مورد اتهام قرار دهند، بلا فاصله بعد از بیان مجازات شدید زناکاران، مجازات شدید تهمت زنندگان را که در صدد سوء استفاده از این حکم هستند بیان مى کند، تا حیثیت و حرمت خانواده هاى پاکدامن از خطر این گونه اشخاص مصون بماند، و کسى جرأت تعرض به آبروى مردم پیدا نکند.
نخست مى گوید: «کسانى که زنان پاکدامن را متهم به عمل منافى عفت مى کنند، باید براى اثبات این ادعا، چهار شاهد (عادل) بیاورند، و اگر نیاورند هر یک از آنها را هشتاد تازیانه بزنید»! (وَ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمانِینَ جَلْدَةً).
و به دنبال این مجازات شدید، دو حکم دیگر نیز اضافه مى کند:  
«و هرگز شهادت آنها را نپذیرید» (وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَداً).
«و آنها فاسقانند» (وَ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ).
به این ترتیب، نه تنها این گونه افراد را تحت مجازات شدید قرار مى دهد، که در دراز مدت نیز، سخن و شهادتشان را از ارزش و اعتبار مى اندازد، تا نتوانند حیثیت پاکان را لکه دار کنند، به علاوه داغ فسق بر پیشانیشان مى نهد و در جامعه رسوایشان مى کند.
این سختگیرى در مورد حفظ حیثیت مردم پاکدامن، منحصر به اینجا نیست در بسیارى از تعلیمات اسلام منعکس است، و همگى از ارزش فوق العاده اى که اسلام براى حیثیت زن و مرد با ایمان و پاکدامن قائل شده است، حکایت مى کند.
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: إِذَا اتَّهَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ انْمَاثَ الإِیمَانُ مِنْ قَلْبِهِ کَمَا یَنْمَاثُ الْمِلْحُ فِی الْمَاءِ: «هنگامى که مسلمانى برادر مسلمانش را به چیزى که در او نیست متهم سازد، ایمان در قلب او ذوب مى شود، همانند نمک در آب»!.(1)

* * *

ولى از آنجا که اسلام هرگز راه بازگشت را بر کسى نمى بندد، بلکه در هر فرصتى آلودگان را تشویق به پاکسازى خویش و جبران اشتباهات گذشته مى کند، در آیه بعد مى گوید: «مگر کسانى که بعداً از این عمل، توبه کنند و به اصلاح و جبران پردازند که خداوند آنها را مشمول عفو و بخشش خود قرار مى دهد، خدا غفور و رحیم است» (إِلاَّ الَّذِینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ).
در این که این استثناء، تنها از جمله «أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ» است و یا به  جمله «وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَداً» نیز باز مى گردد، در میان مفسران و دانشمندان گفتگو است، اگر به هر دو جمله باز گردد، نتیجه اش این است که: به وسیله توبه هم شهادت آنها در آینده مقبول است، و هم حکم فسق در تمام زمینه ها و احکام اسلامى از آنها برداشته مى شود.
اما اگر تنها به جمله اخیر باز گردد، حکم فسق در سایر احکام از آنها برداشته خواهد شد، ولى شهادتشان تا پایان عمر بى اعتبار است.
البته طبق قواعدى که در «اصول فقه» پذیرفته شده، استثناهائى که بعد از دو یا چند جمله مى آیند به جمله آخر مى خورد، مگر این که: قرائنى در دست باشد که جمله هاى قبل نیز مشمول استثناء است، و اتفاقاً در محل بحث چنین قرینه اى موجود است; زیرا هنگامى که به وسیله توبه حکم فسق برداشته شود، دلیلى ندارد که شهادت پذیرفته نشود; چرا که عدم قبول شهادت به خاطر فسق است، کسى که توبه کرده و مجدداً تحصیل ملکه عدالت را نموده از آن بر کنار مى باشد.
در روایات متعددى که از منابع اهلبیت(علیهم السلام) رسیده نیز روى این معنى تأکید شده است، تا آنجا که امام صادق(علیه السلام) بعد از تصریح به قبول شهادت چنین افرادى که توبه کرده اند، از شخص سؤال کننده، مى پرسد: «فقهائى که نزد شما هستند چه مى گویند»؟
عرض مى کند: آنها مى گویند: توبه اش میان خودش و خدا پذیرفته مى شود، اما شهادتش تا ابد قبول نخواهد شد!
امام(علیه السلام) مى فرماید: بِئْسَ مَا قَالُوا کَانَ أَبِی یَقُولُ إِذَا تَابَ وَ لَمْ یُعْلَمْ مِنْهُ إِلاّ خَیْرٌ جَازَتْ شَهَادَتُهُ: «آنها بسیار بد سخنى گفتند، پدرم مى فرمود: هنگامى که توبه کند، و جز خیر از او دیده نشود، شهادتش پذیرفته خواهد شد».(2)
 احادیث متعدد دیگرى نیز در این باب در همین موضوع آمده، تنها یک حدیث مخالف دارد که آن نیز قابل حمل بر تقیه است.
ذکر این نکته نیز لازم است که کلمه «ابداً» در جمله «لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَداً» دلیل بر عمومیت حکم است، و مى دانیم هر عموم قابل استثناء مى باشد (مخصوصاً استثناى متصل) بنابراین تصور این که تعبیر «ابداً» مانع از تأثیر توبه خواهد بود، اشتباه محض است.

* * *


1 ـ «اصول کافى»، جلد 2، صفحه 269، باب التهمة و سوء الظن (جلد 2، صفحه 361، چاپ آل البیت).
2 ـ «وسائل الشیعه»، جلد 18، کتاب الشهادات، باب 36، صفحه 282 (جلد 27، صفحه 383، چاپ آل البیت)
سوره نور / آیه 4 - 5 1 ـ معنى «رمى» در آیه چیست؟
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma