اشاره:
همان گونه که در مورد بهشت، نعمت هاى فوق العاده لذت بخش جسمى و روحى هر دو وجود دارد و اصولا این دو مکمل یکدیگرند و به دلیل توأم بودن معاد جسمانى و ورحانى نمى توانند از هم جدا شوند، درباره دوزخ نیز مجازات هایى از هر دو قسم دیده مى شود، و آیات قرآن در این زمینه نیز گواه این مطلب است.
به آیات زیر گوش جان فرا مى دهیم:
1- (وَالذَّینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَاُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ)(حج 57).
2- (رَبَّنا اِنَّکَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ اَخْزَیْتَهُ وَ ما لِلظَّالِمینَ مِنْ اَنْصارِ)(آل عمران 192).
3- (کُلَّما اَرادُوا اَنْ یَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ اُعیدُوا فیها وَ ذُوقُوا عَذابَ الحَریق) (حج 22).
4- (رَبَّنا اَخْرِجْنا مِنْها فَاِنْ عُدْنا فَاِنَّا ظالِمُونَ - قالَ اَخْسَئُوا فیها وَ لا تُکْلِّمُونِ) (مؤمنون 107 و 108).
5- (وَ قالَ الذَّینَ فی النَّارِ لِحَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوُا رَبَّکُمْ یُخَفِّفْ عَنَّا یَوْماً مِنَ العَذابِ - قالُوا اَوَلَمْ تَکُ تَأتیکُمْ رُسُلُکُمْ بِالبَیِّناتِ قالُؤا بَلى قالُوا فَادْعُوا وَ مما دُعاءُ الکافِرینَ اِلا فی ضَلال) (مؤمن 49 - 50).
6- (اِذا رَاَتْهُمْ مِنْ مَکان بَعید سَمِعُوا لَها تَغَیُّظاً وَ زَفیراً)(فرقان 12).
7- (یا اَیُّها الذَّینَ آمَنُوا قُوا اَنْفُسَکُمْ وَ اَهْلیکُمْ ناراً وَ قُودُها النَّاسُ وَ الحِجارَةُ عَلَیْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لایَعصُونَ الله ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ) (تحریم 6).(1)
8- (وَ نادى اَصْحابُ الجَنَّةِ اَصْحابَ النَّارِ اَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقّاً فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقّاً قالُوا نَعَمْ فَاَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ اَنْ لَعْنَةُ الله عَلَى الظَّالِمینَ)(اعراف 44).

ترجمه:
1- و کسانى که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند عذاب خوار کننده اى براى آنها است.
2- پروردگارا! هر که را تو (به خاطر اعمالش) به آتش افکنى او را خوار و رسوا ساخته اى و این چنین افراد ستمگر یاورى ندارند.
3- هرگاه بخواهند از غم و اندوه هاى دوزخ خارج شوند آنها را به آن باز مى گردانند و (به آنها گفته مى شود) بچشید عذاب سوزان!.
4- پروردگارا! ما را از آن بیرون بر، اگر بار دیگر تکرار کردیم قطعاً ستمگریم (و مستحق عذاب) مى گوید دور شوید در دوزخ، و با من سخن مگویید!.
5- و آنها که در آتش اند به خازنان جهنم مى گویند: از پروردگارتان بخواهید یک روز عذاب را از ما بردارد. آنها مى گویند: آیا پیامبران شما با دلائل روشن به سراغتان نیامدند؟ مى گویند: آرى، آنها مى گویند: پس هرچه مى خواهید دعا کنید ولى دعاى کافران (به جایى نمى رسد).
6- هنگامى که آتش آنها را از دور مى بیند صداى وحشتناک و خشم آلود او را که با نفس زدن شدید همراه است مى شنوند!.
7- اى کسانى که ایمان آورده اید! خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسان ها و سنگ هاست نگهدارید، آتشى که فرشتگانى بر آن گمارده شده که خشن و سختگیرند، هرگز مخالفت فرمان خدا نمى کنند و دستورات او را دقیقاً اجرا مى نمایند!
8- و بهشتیان، دوزخیان را صدا مى زنند که آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود همه را حق یافتیم، آیا شما هم آنچه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق یافتید؟! آرى در این هنگام ندا دهنده اى در میان آنها ندا مى دهد که لعنت خدا بر ستمگران باد!.

(1). آیات دیگرى نیز همین مضامین را تعقیب مى کند مانند مجادله 5، سجده 20، اعراف 50، حاقّه 35.