در میان اعمال انسان کمتر عملى به زیبایى و جذابیت «صدق و راستى» است، و از آیات و روایات به خوبى بر مى آید که وزن آن در ترازوى عمل نیز بسیار سنگین است، چرا که یکى از والاترین اوصاف اولیاء الله محسوب مى شود، و قرآن نیز آن را یکى از کلیدهاى عمده بهشت شمرده، چنانکه در آیه 119 مائده مى گوید: «هذا یَوْمُ یَنْفَعُ الصّادِقینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنّاتٌ تُجْری مِنْ تَحْتِهَا الانْهارُ خالِدینَ فیها اَبداً»: «امروز (روز قیامت) روزى است که راست گفتن راستگویان به آنها سود مى بخشد، براى آنها باغ هایى از بهشت است که از زیر درختانش نهرها جارى است، و جاودانه در آن خواهند بود».(1)
روشن است که منظور صدق و راستى در دنیاست، صدق در عقیده، صدق در گفتار، و صدق در عمل که هریک، نشانه اى از نشانه هاى مسلّم تقوى است، وگرنه صدق و راستى در آخرت که محل تکلیف نیست، مفید نخواهد بود، به علاوه اوضاع در آن روز چنان است که هیچکس جز راستگویى راه دیگرى ندارد، حتى گنهکاران اگر موقتاً حقایق را انکار کنند به زودى متوجه مى شوند که این کارشان بیهوده است، لذا سرانجام به همه گناهان خویش اعتراف خواهند کرد!
ضمناً از این تعبیر استفاده مى شود که تمام اعمال نیک را مى توان در صدق و راستى خلاصه کرد، و با کمى دقّت، تحلیل منطقى آن نیز روشن است، چرا که همه گناهان بازگشت به عدم صداقت انسان در ادعاى ایمان و اسلام مى کند، وگرنه کسى که قانونى را به رسمیّت مى شناسد چگونه مى تواند در عمل به مخالفت با آن برخیزد؟
اهمیت صدق بدان پایه است که وسیله اصلى آزمایش افراد شمرده شده، چنانکه در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) مى خوانیم لاتَنْظُروا اِلى کَثْرَةِ صَلاتِهِمْ وَصَوْمِهِمْ، وَ کَثْرَةِ الْحَجِّ وَ الْمَعْرُوفِ، وَطَنْطَنَتِهِمْ بِاللیلِ، وَلکِنْ اُنْظُرُوا اِلى صِدْقِ الْحَدیثِ، وَ اَداءِ الأمانَةِ؟: «نگاه به فزونى نماز و روزه و حج و کارهاى نیک و سر و صداى آنها در شب (براى عبادت) نکنید، ولکن نگاه به راستى گفتار و اداء امانت آنها کنید».(2)
و در حدیث دیگرى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) مى خوانیم: اِنَّ الصِّدْقَ یَهْدی اِلَى الْبِرِّ وَ الْبِرُّ یَهْدی اِلَى الْجَنَّةِ: «صدق و راستى هدایت به نیکى مى کند و نیکى هدایت به سوى بهشت».
و به این ترتیب صدق و راستى کلید بهشت است.
* * *

(1). در این آیه، «هذا» مبتدا و «یوم» خبر آن و جمله «ینفع...» مضاف الیه «یوم» است.
(2). بحارالانوار، جلد 68، صفحه 9، حدیث 13.