همانطور که اشاره شد قرآن میگوید: وعده صریح پیروزى قبلا به شما داده شده بود، با اینکه از نظر وضع ظاهرى این موضوع به هیچ وجه قابل پیش بینى نبود زیرا:

1 ـ مسلمانان به قصد جنگ حرکت نکرده بودند و تجهیزات و آمادگى کافى نداشتند، فقط تصمیم به مقابله با کاروان گرفته بودند، ولى لشکر قریش با همه گونه تجهیزات به قصد جنگ خطرناکى آمده بودند.

2 ـ همانطور که گفته شد تعداد سربازان دشمن را 950 نفر با یکصد اسب و 700 شتر نوشته اند، در حالى که سربازان اسلام بیش از 313 نفر نبودند و در میان آنها فقط دو نفر بودند که اسب داشتند (زبیر بن عوام و مقداد بن اسود) و تنها 70 شتر داشتند که به تناوب بر آنها سوار مى شدند.

ضعف تجهیزات ظاهرى آنان بقدرى بود که دشمن نمى توانست باور کند، و احتمال اختفاى قسمت قابل توجهى از نیروهاى اسلام را میداد که پس از تحقیق به زودى فهمید غیر از آنچه مى بیند چیز دیگرى در کار نیست!.

مجموع این جهات حتى در روحیه بعضى از مسلمانان اثر گذاشت، و در حالى که پیامبر (ص) با آرامش و تصمیم خاصى به استقبال حوادث مى شتافت ترس و وحشت بعضى را فراگرفته بود و از کمى نفرات و کمى تجهیزات بیمناک بودند. قرآن شرح این ماجرا را چنین بیان میکند:

إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَ یُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطانِ وَ لِیَرْبِطَ عَلى قُلُوبِکُمْ وَ یُثَبِّتَ بِهِ اْلأَقْدامَ (انفال ـ 11): «بخاطر بیاورید زمانى را که خواب سبک آرام بخشى از ناحیه خداوند شما را (در شب بدر) فرا گرفته بود (و خداوند بدینوسیله ناراحتى شما را از میان برد) و بارانى از آسمان نازل گردانید تا شما را پاکیزه کند و پلیدى شیطانرا از شما دور سازد و قلوب شما را تقویت نماید و گامهاى شما را (که در زمین شن آلود بدر فرو میرفت و وضع شما را در برابر دشمن متزلزل میساخت) ثابت و استوار بدارد».

و در دو آیه قبل نیز میفرماید: «إِذْ تَسْتَغیثُونَ رَبَّکُمْ فَاسْتَجابَ لَکُمْ أَنّی مُمِدُّکُمْ بِأَلْف مِنَ الْمَلائِکَةِ مُرْدِفینَ» (انفال ـ 9).

«بخاطر بیاورید زمانى را که از پروردگار خود استمداد مى کردید، و خداوند درخواست شما را اجابت نمود و فرمود من هزار فرشته پى در پى به یارى شما مى فرستم.»

خلاصه از مجموع آیات مربوط به حادثه بدر اضطراب روحیه بعضى از مسلمانان را از کثرت نفرات و تجهیزات دشمن به خوبى آشکار میسازد و برترى نیروى دشمن را بر نیروهاى مسلمانان گواهى میدهد.

3 ـ مکّیان افراد ضعیف و زبونى نبودند و شجاعان فراوانى داشتند، و از طرفى مال و جان و همه چیز آنها در خطر بود، بنابراین مجبور بودند با تمام وجود خود دفاع و پیکار کنند.

مجموع این جهات اثبات میکند که پیروزى ارتش اسلام قابل پیش بینى نبود، و پیروزى یک ارتش کوچک و فاقد تجهیزات در برابر ارتشى که از نظر نفرات سه برابر، و از نظرافزار جنگى قابل مقایسه نبود، آن هم در جنگهاى آن روز که نفرات در آن نقش مهمى را بازى میکرد، چگونه ممکن بود پیش بینى شود؟!

یادآورى ـ ذکر این نکته نیز لازم به نظر میرسد که این آیات گر چه بعد از پیروزى بدر نازل شده است، ولى چون حکایت از یک وعده قطعى قبلى میکند که پیامبر (ص) به مسلمانان داده بود، ما آن را در ردیف آیات مربوط به اخبار غیبى قرآن آوردیم.

***