مسأله 279ـ «جدال» در حال احرام ممنوع است، همان گونه که در آیه شریفه 179 سوره بقره به آن اشاره شده است، و منظور از «جدال» در اینجا آن است که از روى خصومت و دشمنى براى اثبات مطلبى در مقابل دیگرى به خدا سوگند یاد کند، و بگوید: «بَلى وَاللّهِ...; آرى، به خدا سوگند که مطلب چنین است» یا براى نفى مطلبى بگوید: «لا وَ اللّهِ...; نه، به خدا سوگند مطلب

چنین نیست» و فرقى میان عربى و فارسى و زبانهاى دیگر نمى باشد; بلکه هر عبارتى که این مفهوم را برساند در حال احرام حرام است.

مسأله 280ـ گفتن کلمه «لا» و «بَلى» و مرادف آن در سایر زبانها، مثل «نه» و «آرى» در فارسى، جدال نیست; بلکه قسم خوردن براى اثبات یا ردّ مطلبى، از روى خصومت و مخالفت جدال است.

مسأله 281ـ اگر قسم به غیر «الله» و خداوند باشد، حکم جدال ندارد.

مسأله 282ـ سایر نامهاى خداوند نیز حکم لفظ جلاله (الله) را دارد; (بنابر احتیاط واجب) بنابراین اگر مُحرم در مقام خصومت و مجادله براى اثبات یا نفى مطلبى در مقابل دیگرى، به «رحمان» یا «رحیم» یا «خالق آسمان و زمین» و مانند آن قسم بخورد، جدال محسوب مى شود.

مسأله 283ـ در مقام ضرورت قسم به لفظ جلاله، یا سایر اسماء الله، براى شخص محرم، جهت اثبات حقّ یا ابطال باطلى جایز است.

مسأله 284ـ در موضوع جدال سوگند دروغ و راست یکسان است; ولى اگر قسم دروغ باشد، کفّاره آن در همان مرتبه اوّل یک گوسفند است، و احتیاط آن است که براى دو بار قسمِ دروغ یک گاو، و براى سه بار یک شتر کفّاره دهد، و اگر راست باشد، چنانچه سه مرتبه تکرار کند کفّاره اش یک گوسفند مى باشد; امّا کمتر از سه بار کفّاره ندارد; هر چند در حال احرام کار خلافى کرده، و باید استغفار کند.

مسأله 285ـ اگر محرم بیش از سه مرتبه قسمِ راست بخورد، هر مقدار که باشد، کفّاره آن یک گوسفند است; مگر آن که بعد از سه مرتبه کفّاره بدهد، که در این صورت اگر سه مرتبه دیگر جدال کند، باید یک گوسفندِ دیگر کفّاره بدهد.

مسأله 286ـ اگر به دروغ مثلا ده مرتبه یا بیشتر جدال کند، کفّاره آن بنابر احتیاط یک شتر است; مگر این که پس از سه مرتبه یا بیشتر، کفّاره را بپردازد که در این صورت باید در دفعه اوّل گوسفند، و در دفعه دوّم گاو، و در دفعه سوّم شتر کفّاره دهد.

مسأله 287ـ بهتر است که در حال احرام از هر نوع مجادله و خصومت بپرهیزد; هر چند جمله هاى قسم ـ که در مسائل قبل

گفته شد ـ در آن نباشد، ولى اظهار تنفّر و بیزارى و برائت از دشمنان اسلام، نه تنها ضررى براى احرام ندارد، بلکه از وظائف مسلمین در برابر کفّار مى باشد.

مسأله 288ـ هرگاه از روى محبّت (نه به خاطر خصومت) بگوید: «به خدا قسم این کار را نکن» یا بگوید: «به خدا سوگند بگذار من براى تو این کار را انجام دهم» حرام نیست، و کفّاره هم ندارد.