سؤال 1538 ـ الف) آیا دروغ گفتن براى حفظ جان مسلمانى جایز است؟
ب) دروغ گفتن جهت حفظ جان کافر ذمّى چه صورتى دارد؟
ج) در جایى که انسان مى تواند با دروغ گفتن و به خطر انداختن جان خود و یا شخص دیگر، موجب نجات جان چند مسلمان بشود تکلیف وى را در این مورد بیان فرمایید که آیا این کار جایز است و در صورت به خطر افتادن جان آن شخص دیگر (با دروغ این انسان) و تلف شدن، دیه به عهده کیست؟
جواب: الف) نه تنها جایز بلکه واجب است.
ب) اشکال ندارد.
ج) دروغ گفتن براى نجات جان افراد اشکال ندارد ولى به خطر انداختن جان خود یا دیگرى براى حفظ جان دیگران لازم نیست و اگر جان دیگرى را به خطر بیندازد ضامن است.
سؤال 1539 ـ در عالم پزشکى متداول شده که روى موجودات بسیار ریز ژنهاى درون سلولهاى بدن انسان و غیر انسان اقداماتى انجام مى دهند که گفته مى شود موجب پیدایش تغییراتى در ساختمان روانى انسانها و یا تغییرات جسمى انسانها و غیر انسانها مى گردد، بفرمایید:
الف) آیا نفس این عمل (دست کارى کردن ژنها) جایز است؟
ب) در صورتى که این اقدام به منظور درمان صورت نگیرد و لیکن در جهت دستیابى به برتریهاى جسمى و یا روانى و پیشرفت علم پزشکى بوده باشد، آیا جایز است چنین اقداماتى انجام گیرد؟
ج) اگر اقدام فوق روى نطفه یا جنین انجام شود حکم چگونه خواهد بود؟
جواب: الف) هرگاه این تغییرات مثبت باشد اشکالى ندارد.
ب) اگر مثبت باشد اشکالى ندارد.
ج) مانند مسأله سابق است.
سؤال 1540 ـ الف) آیا براى نجات جان یک مسلمان، انسان مى تواند عضوى از اعضاى خود را به او هدیه کند، بدون این که هیچ خطر جانى متوجّه انسان دهنده عضو بوده باشد؟
ب) آیا دهنده عضو مى تواند پولى در عوض دریافت نماید؟
ج) اگر احتمال آسیب و خطر کمتر از مرگ براى دهنده عضو در کار باشد آیا این اقدام جایز است در صورتى که با این کار مسلمانى را از مرگ نجات بدهد؟
جواب: الف) نه تنها اشکالى ندارد بلکه راجح و خوب است و گاه ممکن است واجب شود.
ب) جایز است ولى بهتر این است که پول را در مقابل این که اجازه مى دهد عضو را بردارند بگیرد نه در مقابل خود عضو.
ج) جایز است.
سؤال 1541 ـ نسبت به شخصى که به گونه اى مى خواهد اقدام به خودکشى نماید بفرمایید:
الف) آیا جلوگیرى از خودکشى وى بر دیگران واجب است؟
ب) اگر ممانعت از خودکشى آن شخص، مستلزم مخارجى باشد آن مخارج را چه کسى و تا چه مقدارى باید پرداخت نماید؟
ج) اگر بازدارى شخص فوق از خودکشى، مستلزم استقبال از خطر جانى یا به خطر افتادن سلامت شخص نجات دهنده باشد تا چه اندازه باید از این خطر استقبال نماید؟
د) آیا در نجات جان چنین فردى، فرقى بین مسلمان یا کافر حربى یا کافر غیر حربى که مى خواهد خودکشى نماید وجود دارد، اگر هست احکام آن را بفرمایید؟
هـ) آیا براى ممانعت از خودکشى آن شخص، رضایت یا عدم رضایت وى براى نجات در تکلیف نجات دهنده، مدخلیّت دارد یا خیر؟
و) در صورت عدم رضایت براى نجات جان خود اگر کسى اقدامى در جهت نجات وى انجام داد که در ضمن آسیبى هم به شخص خودکشى کننده وارد شد، آیا منجى ضامن است؟
جواب: الف تا ج) جلوگیرى از خودکشى بر هر مسلمانى واجب است و اگر هزینه کمى داشته باشدباید شخص بازدارنده بپردازد امّا اگر هزینه آن سنگین باشد یامستلزم خطر جانى باشد بر آن شخص لازم نیست ولى چنانچه بیت المال توانایى داشته باشد باید آن را بپردازد.
د) نجات جان کافر حربى لازم نیست و در مورد کافر ذمّى احتیاط نجات دادن است.
هـ) رضایت او لازم نیست.
و) در صورتى که راه نجاتش منحصر به راهى است که آسیبى به او مى رسد اشکالى ندارد و ضامن نیست.
