هر چند خداوند، عالم آفرينش و مواهب طبيعى را، همان گونه كه قرآن مجيد مى گويد براى مؤمنان آفريده است: (قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللهِ الَّتِى أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِىَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِى الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ)(1) و مؤمنان مى توانند به راحتى از آن استفاده كنند; ولى چون همه اين موارد در معرض حساب قرار مى گيرد، زاهد براى سهولت پاسخگويى، كمتر از دنيا بهره مى گيرد و داده هاى الهى را به مصرف ديگران مى رساند.
در روايت معروفى آمده است كه على(عليه السلام) شبى از شب هاى ماه مبارك رمضان در خانه يكى از دخترانش مهمان بود، هنگامى كه دو سه نوع غذاى ساده در سفره گذاشته شد، حضرت از خوردن بيش از يك نوع خوددارى كرد و به دخترش فرمود: «أتريدين أن تطول وقوفي غداً بين يدى الله... يا بنيّة إنّ الدّنيا في حلالها حساب وفي حرامها عقاب; آيا مى خواهى فرداى قيامت توقّفم در برابر خداوند طولانى شود... دخترم! حلال خدا حساب دارد و حرامش عقاب».(2)
شبيه همين روايت با تعبير متفاوتى در كنزالعمال، از آن حضرت نقل شده كه درباره دنيا فرمود: «حلالها حساب و حرامها عذاب فدعوا الحلال لطول الحساب و دعوا الحرام لطول العذاب».(3)
شايد كوتاه ترين و زيباترين تعبير در اين مورد كلام ديگرى از اميرمؤمنان(عليه السلام) باشد كه فرمود: «تخفّفوا تلحقوا; سبكبار شويد تا به قافله سعادت برسيد».(4)
هر چند آنان كه از حلال دنيا بهره مى گيرند، در قيامت كيفر نمى بينند; ولى با توجه به اينكه در برابر نعمت هايى كه از آنها بهره مند شده اند و استفاده اى كه از دنيا برده اند، مورد سؤال قرار مى گيرند، براى سهولت حسابرسى و سرعت گذشتن از مواقف قيامت، از داشته هاى دنيوى خود بيشتر به ديگران مى دهند، و كمتر از آن استفاده مى كنند، زيرا «نجى المخفَّفون».(5)

(1) . اعراف، آيه 32. «بگو: چه كسى زينتهاى الهى را كه براى بندگان خود آفريده، و روزيهاى پاكيزه را حرام كرده است؟! بگو: اينها در زندگى دنيا براى كسانى است كه ايمان آورده اند; (اگر چه ديگران نيز با آنها مشاركت دارند، ولى) در قيامت، خالص (براى مؤمنان) خواهد بود».
(2) . بحارالانوار، ج 42، ص 276 .
(3) . كنز العمال، ج 3، ص 719، ح 8566 .
(4) . نهج البلاغه، خطبه 21 .
(5) . مكارم الاخلاق، ص 440 (از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)). در بحارالانوار (ج 74، ص 55) المخفّون آمده است; يا علىّ نجى المخفّون وهلك المثقلون.