از اهداف والاى فعاليت هاى توليدى، رسيدگى به محرومان و نيازمندان جامعه است. به نظر مى رسد مهم ترين هدف پيشوايان دين از توليد، به همين امر برگردد.
اميرمؤمنان على(عليه السلام) بيشتر درآمدهاى كشاورزى و توليدى خود را براى تهيدستان و نيازمندان و بردگان جامعه هزينه مى كرد(1)، و در بسيارى از مواقع آنها را به صورت وقف در خدمت همه قرار مى داد.(2)
در روايتى امام على بن موسى الرضا(عليه السلام) از امام على بن الحسين(عليه السلام)نقل كرده است كه فرمود: «ما أزرع الزرعَ لطلب الفضل فيه، وما أزرعه إلاّ ليناله المعتر وذو الحاجة; من براى درآمدافزايى، كشاورزى نمى كنم، بلكه تنها براى كمك به تهيدستان و نيازمندان زراعت مى كنم».(3)
«توليد» با انگيزه تأمين نيازمندى هاى ديگران و با هدف تقارب نسبى سطح زندگى طبقات مختلف اجتماع، از امتيازات اقتصاد اسلامى است كه آن را از ديگر مكاتب اقتصادى متمايز مى سازد، چرا كه در مكاتب ديگر، بهويژه مكتب سرمايه دارى، توليد تنها با هدف «كسب درآمد بيشتر» است، لذا پيروان اين مكتب اگر احساس كنند با افزايش توليد، بازار به حدّ اشباع رسيده و قيمت ها در معرض سقوط قرار گرفته، ممكن است ميليون ها تُن از مواد غذايى را به دريا بريزند ـ همان گونه كه تاكنون ريخته اند ـ تا مبادا كنترل بازار از دست آنان خارج گردد. اين همان چيزى است كه از منظر اسلام از بزرگ ترين جنايات به شمار مى آيد. شرح مطالب مربوط به اين موضوع در بخش هاى ديگرِ اين كتاب آمده است و نيازى به تكرار نيست.
يادآورى:
افزون بر مطالب گذشته، در قرآن نيز اشارات پرمعنايى به مشاغل توليدى خاصى به عنوان نعمت هاى الهى، وجود دارد كه بيانگر اهميت آنهاست، از جمله: كشاورزى(4)، دامپرورى(5)، صنعت(6)، كشتيرانى(7)، صيادى(8)، مسكن وشهرسازى(9)و ذوب فلزات(10).(11)

(1) . همان، ص 74; شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 15، ص147 .
(2) . كافى، ج 5، ص 65 .
(3) . همان، ج 6، ص 225; و ر.ك: امالى طوسى، ص 688، ح 1460; بحارالانوار، ج 100، ص 67 .
(4) . انعام، آيه 141 ; يوسف، آيه 47; يس، آيه 35 .
(5) . طه، آيه 54 .
(6) . انبياء، آيه 80; سبأ، آيه 11-13 .
(7) . فاطر، آيه 12 ; جاثيه، آيه 12 .
(8) . نحل، آيه 14; كهف، آيه 79; انبياء، آيه 82 .
(9) . يونس، آيه 87 .
(10) . سبأ، آيه 12 .
(11) . ر.ك: اخلاق اقتصادى در قرآن و حديث، ص 67 .