تلاش هاى حاكمان و زمامداران اسلامى اگر رنگ و بوى خدايى داشته باشد و تكاپوها و برنامه ريزى هاى آنان خدامحورانه باشد، راه رسيدن به توسعه و رشد آسان تر است.
قرآن كريم در دستورى عام وفراگير به همگان سفارش مى كند كه قيام و تلاش فردى و جمعى آنان براى خدا باشد (قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَة أَنْ تَقُومُوا للهِِ مَثْنَى وَفُرَادَى).(1)
در اين ميان زمامداران بايد بدانند كه خداوند بر كار آنها ناظر است و بايد پاسخگوى او باشند و از هرگونه ضعف و سستى در كار مردم و تلاش براى سامان بخشى به امور آنان غافل نشوند.
در «دستور نامه» حكومتى اميرمؤمنان على(عليه السلام)به مالك اشتر مى خوانيم: «... فإنّك فوقهم ووالى الأمر عليك فوقك، والله فوق من ولاّك;... تو از نظر قدرت برتر از آنانى و ولىّ امر بالاتر از تو و خداوند برتر از آن كسى است كه تو را والى مصر نموده است».
سپس درباره رسيدگى به امور مردم سفارش مى كند و مى فرمايد: «وقد استكفاك أمرهم وابتلاك بهم ولاتنصبنّ نفسك لحرب الله; خداوند كفايت امور مردم را از تو خواسته و به جهت آنان تو را در عرصه آزمايش قرار داده; خود را در معرض جنگ با خدا قرار مده».(2)
در اين بيان، عدم تلاش براى رسيدگى به امور مردم به محاربه با خدا تشبيه شده است.
بنابراين، زمامدارى كه خدا را ناظر بر خود بداند و بى توجهى به مشكلات مردم را محاربه خدا با خود برشمرد، تكاپو و تلاش وى براى رسيدگى به مردم و رفع نيازهاى آنان رنگ و بوى ديگرى دارد و انگيزه اش براى توسعه بخشى به جامعه افزون تر خواهد شد.
همچنين هنگامى كه آن حضرت درباره مردم محروم و مستمند به مالك اشتر سفارش هايى دارد، سخنش را با «الله الله» آغاز مى كند و مى فرمايد: «الله الله فى الطبقة السّفلى من الّذين لا حيلة لهم، من المساكين و المحتاجين...».(3)
افزون بر اين، به يكى ديگر از كارگزارانش مى گويد: «وبؤساً لمن خصمه عندالله الفقراء والمساكين والسائلون والمدفوعون...; بدا به حال كسى كه فقرا ومساكين و نيازمندان و محرومان از حق خويش، در پيشگاه خدا شاكى وى باشند».(4)
گرچه اين تعبيرات درباره تأمين حداقلّ معيشت نيازمندان است; ولى همين امر در مسائل مربوط به توسعه نيز حاكم و بيانگر لزوم تلاش هاى خدامحورانه در مسائل مربوط به رشد و توسعه در نگاه اسلام است.

(1) . سبأ، آيه 46 .
(2) . نهج البلاغه، نامه 53 .
(3) . نهج البلاغه، نامه 53.
(4) . همان، نامه 26 .