در فرهنگ اسلامى به جامعه توسعه يافته كه افزون بر شاخص هاى اقتصادى، معنويت، اخلاق و ايمان را نيز در درون خود دارد، جامعه اى داراى «حيات طيّبه» ناميده مى شود.
قرآن كريم مى فرمايد: «(مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّنْ ذَكَر أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ); هر كس كار شايسته اى انجام دهد، خواه مرد باشد يا زن، در حالى كه مؤمن است، او را به حياتى پاك زنده مى داريم، و پاداش آنها را به بهترين اعمالى كه انجام مى دادند، خواهيم داد».(1)
براى «حيات طيّبه» در اين آيه تفسيرهاى متعددى بيان شده است; ولى توجه به دو نكته ضرورى است:
1. حيات طيّبه به هر معنا كه باشد، مربوط به حيات دنيوى است، زيرا «در دنبال آن، از جزاى الهى به نحو احسن سخن به ميان آمده، ... حيات طيّبه مربوط به دنيا و جزاى احسن مربوط به آخرت است».(2)
2. براى رسيدن به «حيات طيّبه» ايمان و عمل صالح شرط لازم است و طبعاً در جامعه اى كه فقط رشد و ترقى اقتصادى در آن ملاحظه شود و به ايمان و معنويت توجه نشود، آن جامعه فاقد «حيات طيّبه» است.
تفسير نمونه پس از نقل اقوال(3) درباره «حيات طيّبه» مى نويسد:
«حيات طيّبه، مفهومش آنچنان وسيع و گسترده است كه همه موارد فوق و غير آنها را در بر مى گيرد. زندگى پاكيزه از هر نظر، پاكيزه از آلودگى ها، ظلم ها، خيانت ها، عداوت ها، دشمنى ها، اسارت ها و انواع نگرانى ها و هر چيزى كه آب زلال زندگى را در كام انسان ناگوار مى سازد».(4)
بنابراين، رشد و توسعه از منظر دين افزون بر فراوانى، گستردگى، كيفيت عالى محصولات، توزيع عادلانه ثروت و مانند آن، لايه هايى از معنويت و اخلاق را نيز در درون خود دارد. و جامعه اسلامى همراه با استفاده از نعمت هاى فراوانى كه خدا به او ارزانى داشته (وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً)(5)، از ايمان و معنويت نيز برخوردار و به مراتبى از پيشرفت دست مى يابد كه همگان را شگفت زده نموده و دشمنانش را از حسادت به خشم
مى آورد.
قرآن كريم به زيبايى مردم چنين جامعه اى را ترسيم مى كند و مى فرمايد: «(... كَزَرْع أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ); همانند زراعتى كه جوانه هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته تا محكم شده و بر پاى خود ايستاده و به قدرى نمو و رشد كرده كه زارعان را به شگفتى وا مى دارد; اين براى آن است كه كافران را به خشم آورد».(6)
مردم اين جامعه و به تَبَع آن خود جامعه اسلامى در صورت عمل به تعليمات اسلامى مراحل رشد و ترقى را تا آنجا طىّ مى كند كه سبب شگفتى سازندگان جامعه و پديدآورندگان آن تمدّن افتخارآفرين مى شود و دشمنان سلطه جويى كه اين فرآيند را به زيان منافع خود مى دانند، به خشم مى آيند.
فراموش نشود، آنچه گفته شد در صورت حاكميت معيارهاى الهى و اسلامى است.

(1) . نحل، آيه 97 .
(2) . تفسير نمونه، ج 11، ص 394. سيد قطب نيز «حيات طيّبه» را مربوط به دنيا مى داند (فى ظلال القرآن، ج 4، ص 2193).
(3) . مانند: الف. رزق حلال ب. قناعت و رضايت و خشنودى به روزى مقدّر پروردگار ج. روزى روزانه كه هر روز خداوند روزى آن روز را مى رساند و...
(4) . تفسير نمونه، ج 11، ص 394 .
(5) . لقمان، آيه 20 .
(6) . فتح، آيه 29 .