اسلام، براى كار و تلاش در راستاى سازندگى و درآمدزايى، محدوديتى از حيث زمان، مكان و اشخاص قائل نشده است، و همان گونه كه گذشت حتى در سفر معنوى حج، تلاش جهت كسب منافع مادى و اقتصادى را بى مانع شمرده است، و روزهاى بحرانى جنگ را نيز مجوزى براى ترك تلاش و كوشش و تحصيل مال نمى داند.
امام صادق(عليه السلام) به هشام فرمود:
«يا هشام! إن رأيت الصَفّين قد التقيا فلا تدع طلب الرزق في ذلك اليوم; اى هشام! اگر ديدى دو گروه (مسلمان وكافر) در برابر يكديگر صف آرايى كرده اند و به جنگ مشغول شده اند (و نيازى به وجود تو نيست) در آن روز،(نيز)ازكسب روزى غفلت مكن».(1)
در اين بينش حتى شخصيت و جايگاه اجتماعى افراد نيز مانع كسب درآمد تلقى نشده است.
امام صادق(عليه السلام) در تفسير آيه (رِجَالٌ لاَّ تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلاَ بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللهِ)(2) مى فرمايد: «كانوا أصحاب تجارة فإذا حضرت الصلاة تركوا التجارة وانطلقوا إلى الصلاة وهم أعظم أجراً ممّن لم يتّجر; اينان صاحبان تجارتند كه در هنگام نماز تجارت را رها كرده به سوى نماز شتافتند، آنان اجرشان نسبت به كسانى كه اهل تجارت نيستند، بيشتر است».(3)
مرحوم فيض كاشانى درباره فضيلت كسب و كار، سخن قابل توجّهى دارد، وى مى گويد: «المستفاد من أخبار أهل البيت أفضليّة الكسب والتجارة مطلقاً حتّى للمتعبّد وأهل العلم وذي الرئاسة; از اخبار اهل بيت استفاده مى شود كه كسب و تجارت براى همه افضليت دارد، حتى براى كسانى كه اهل عبادت و علم و يا صاحب رياستند (مشروط بر اينكه لطمه اى به مسئوليت هاى آنان نزند)».(4)
(1) . كافى، ج 5، ص 78، ح 7 .
(2) . نور، آيه 37 .
(3) . من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 192، ح 3720 .
(4) . محجة البيضاء، ج 3، ص 146 .