میکربها دو دسته اند:« با آزار » و « بی آزار » ، ولی همانطور که سابقاً هم اشاره شد هر دو دسته در زندگی انسان نقش مؤثری دارند، و هر دو برای حیات و پرورش آدمی مفید و سودمندند، همگی جزء خدمتگزاران صدیق و صمیمی ما هستند و بدون کوچکترین توقع و بی سرو صدا بانجام وظائف سنگین خود مشغولند و اگر بگوئیم از دولت سر آنها ما زنده ایم اغراق نگفته ایم.
مطالعه درباره خدمات با ارزش این جانداران ذره بینی عقل را بخضوع در پیشگاه مبدء باعظمتی که این دستگاه جهان هستی را با چنین نظم حیرت آوری اداره می کند، دعوت میکند و لبهای مردم هوشمند و حق جو را بی اختیار بشکر و سپاس او می گشاید.
اکنون برای تصدیق این مطلب به توضیحات زیر توجه کنید:
یک دسته از این موجودات ذره بینی بی آزار؛ کارشان تجزیه کردن لاشه های حیوانات و مدفوعات آنها و تبدیل آن بکربن و هیدروژن و اکسیژن و ازت است.
یعنی آنها در واقع با یک کرشمه دو کار میکنند: اول از بین بردن اجسام آلوده و کثیفی میباشد که ماندن آنها جز تولید بیماریهای گوناگون و ملوث ساختن محیط زندگی ما نتیجه دیگری ندارد.
دوم تولید مواد حیاتی و ضروری مانند اکسیژن و هیدروژن و کربن برای زندگی انسان و سایر جانداران است.
فکر کنید اگر میکربها بجان لاشه های حیوانات و مدفوعات کثیف آنها نمیافتادند، و آنها را تجزیه نمیکردند، چه میشد؟ البته پس از مدتی محیط نکبت باری در اطراف ما بوجود میآمد، بعلاوه دائماً مقدار قابل توجهی از مواد حیاتی طبیعی از گردش خارج شده و بیمصرف بگوشه ای میافتاد، ولی عمل تجزیه این میکربها، مواد مزبور را دو مرتبه وارد گردش میسازد و از کم شدن مواد حیاتی دستگاه طبیعت جلوگیری کرده و باین ترتیب حلقه گردش دائمی مواد حیاتی را در طبیعت تکمیل میکند.
