شرح و تفسیر
سوارانى در خواب!
امام(علیه السلام) در این کلام حکیمانه تشبیه جالبى درباره غافلان اهل دنیا دارد مى فرماید: «اهل دنیا همچون کاروانیانى هستند که آنان را به سوى مقصدى مى برند و آنها در خوابند».
مى دانیم دنیا مسیر آخرت است و در این مسیر منزلگاه هایى است که در آنجا باید زاد و توشه براى آخرت برگرفت تا هنگامى که انسان به مقصد مى رسد دستش خالى نباشد; ولى دنیاپرستانى که در تمام عمر به دنیا مشغول اند، همچون کسانى هستند که بر مرکب سوار و در خوابند و ساربان آنها را به سوى مقصد مى برد. انتهاى این مسیر همان مرگ است آنها زمانى که سیلى اجل در گوششان نواخته شود از این خواب غفلت بیدار مى شوند و تهى دست به سوى آخرت مى روند. همان گونه که در روایت معروف آمده است: «النّاسُ نِیامٌ فَإذا ماتُوا انْتَبَهُوا». مردم در خوابند هنگامى که بمیرند از خواب بیدار مى شوند.(1)
به بیان دیگر انسان ها سرمایه دارانى هستند که وارد بازار دنیا مى شوند مدت این بازار ـ مانند بسیارى از بازارهاى جهانى محدود است ـ و سرمایه آنها ساعات و شب ها و روزهاى عمر آنهاست هرگاه در این مدت در خواب باشند سرمایه از دست مى رود و تجارتى حاصل نمى شود.
به گفته شاعر:
سرمایه ز کف رفت و تجارت ننمودیم *** جز حسرت و اندوه متاعى نخریدیم

(1). بحارالانوار، ج4، ص 43; مجموعه ورام، ج 1، ص 150.