شرح و تفسیر
گزیدن شیرین!
امام(علیه السلام) در این سخن حکیمانه به یکى از ویژگى هاى متضاد زنان اشاره کرده مى فرماید: «زن عقربى است که نیش زدن او شیرین است»; (ألْمَرْأَةُ عَقْرَبٌ حُلْوَةُ اللَّبْسَةِ).
شارحان نهج البلاغه هم در تفسیر این جمله اختلاف فراوان دارند و هم در این که آیا نسخه اصلى لَسبه است یا لِبسه (بر وزن حسبه).
در نسخه محمد عبده لِبسه آمده که به معناى معاشرت و ملابست است، بنابراین نسخه، تفسیر جمله بالا چنین است: زن گرچه همچون عقرب گزنده است; اما معاشرت با او داراى فواید و برکات و آثار مثبتى است که آن را جبران مى کند و به دلیل این آثار معاشرت با او مطلوب است. همان گونه که قرآن مجید هم به آن اشاره کرده مى فرماید: «(وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا); از آیات خدا این است که براى شما همسرانى از جنس شما آفرید تا در کنار آنها آرامش پیدا کنید» و در جایى دیگر مى فرماید: «(هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ); زنان براى شما همچون لباس هستند و شما براى آنها همانند لباس (هر دو زینت هم هستید و هر دو سبب حفظ یکدیگر)».
ولى در غالب نسخه هاى دیگر مانند نسخه مورد بحث ما «لَبسه» آمده است که به معنى نیش زدن است.
در این که اگر زن همچون عقرب باشد چگونه نیش زدن او شیرین است شاید از آن رو که در کنار نیش هاى او نوش هاى فراوانى نیز وجود دارد که نیش هاى او را قابل تحمل بلکه شیرین مى کند.
با توجه به این که آنچه در مورد عقرب مناسب مى رسد نیش است نه معاشرت کردن این تفسیر از تفسیر عبده مناسب تر است.
در اینجا تفسیر سومى است که مرحوم کمره اى آن را در شرح نهج البلاغه خود آورده و مى گوید: منظور از این کلام حکمت آمیز این است که به همه مردان و مخصوصاً جوانان هشدار داده شود که از زنان آلوده بپرهیزند، زیرا آنها همچون عقربند، هرچند ظاهراً نیش شیرینى دارند; ولى هرگز نباید فریب ظاهر زیباى آنها را خورد و در دام سم کشنده آنها افتاد.
این تفسیر نیز مناسب به نظر نمى رسد، زیرا لحن جمله حکمت آمیز بالا برحذر داشتن نیست، بلکه تحمل کردن و مدارا نمودن است که با همسران مشروع سازگار است.
بنابراین همان تفسیر دوم بهترین تفسیرها براى این جمله حکیمانه است.
در اینجا این سؤال پیش مى آید که آیا این تعبیر درباره همه زنان صادق است یا درباره گروهى از آنها؟ به یقین منظور همه زنان نیستند، زیرا بسیارى از آنان داراى چنان ایمان و تربیت و اخلاقى هستند که هرگز همسرانشان از آنها نیشى احساس نمى کنند، بنابراین منظور این است که در طبیعت زن اگر تربیت کافى نداشته باشد و از ایمان و معرفت، روح او سیراب نشود حالت گزندگى به خود مى گیرد و این سخن حکیمانه براى همسران این گونه زنان این پیام را دارد که به دلیل فواید وجودى آنان نیش هاى آنها را تحمل کنند.
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که فرمود: «یکى از حقوق زن بر مرد این است که اگر کار جاهلانه اى انجام دهد او را ببخشد و از او درگذرد»; (وَاِنْ جَهِلَت غَفَرَ لَها).(1)

 (1). کافى، ج 5، ص 510.