حکم «غش» در معامله [معلوم بودن]

Questionخریدوفروش اجناس تقلبی چه حکمی دارد؟

Answer: فروختن اجناس تقلّبى كه خريدار از وضع آن خبر ندارد موجب بطلان معامله می‌‌گردد مانند فروختن شير مخلوط با آب يا روغنى كه آن را با پيه يا چيز ديگرى مخلوط کرده‌اند که به اين عمل «غش» می‌گویند و يكى از گناهان كبيره است؛ از پيغمبر اكرم صلی‌الله عليه و آله نقل‌شده است كه فرمود: «كسى كه در معامله با مسلمانان غِش كند، يا به آن‌ها ضرر برساند، يا تقلّب و حيله نمايد از ما نيست و هر كس با برادر مسلمانش غِش كند خداوند بركت را از روزى او مى‏برد و راه معاش او را مى‏بندد و او را به خودش وامى‏گذارد.

حکم معامله جنس تقلّبى [معلوم بودن]

Questionاگر فروشنده جنس تقلبی را به مشتری نشان دهد و مشتری که از تقلبی بودن آن اطلاع نداشته آن را خریداری کند و بعداً از تقلبی بودن آن آگاه شود تکلیف چیست؟

Answer: هرگاه جنس تقلّبى مانند روغنى را كه با چیزی غیر از روغن مخلوط كرده بفروشد، چنانچه آن را معيّن كرده، مثلاً بگويد اين روغن را مى‏فروشم مشترى هر زمان متوجّه شد مى‏تواند معامله را فسخ كند، ولى اگر آن را معيّن نكند، بلكه بگويد فلان مقدار روغن را مى‏فروشم امّا هنگام تحويل دادن جنس تقلّبى تحويل دهد، مشترى مى‏تواند آن را پس بدهد و جنس سالم بگيرد.

خرید جنس بدون مشاهده آن [معلوم بودن]

Questionآیا می‌‌توان جنسی را که قصد خرید آن را داریم بدون دیدن معامله کرد؟

Answer: جنسى را كه با ديدن معامله مى‏كنند، مانند خانه و اتومبيل و بسيارى از انواع فرش‌ها، معامله آن بدون مشاهده صحيح نيست.

لزوم عمل به عرف هر شهري در معامله [معلوم بودن]

Questionآیا در معامله مراعات عرف آن منطقه در نحوه خرید لازم است؟

Answer: هرگاه جنسى را در شهرى با وزن يا پيمانه معامله مى‏كنند و در شهر ديگر با شماره يا مشاهده، بايد در هرکدام طبق عرف آن محل رفتار نمايند.

حکم معامله میوه‌ای که به مرحله برداشت نرسیده [معلوم بودن]

Questionآیا خریدوفروش میوه‌ای که هنوز به مرحله برداشت محصول و چیدن نرسیده صحیح است؟

Answer: خریدوفروش محصولاتی مانند خرمايى كه زرد يا سرخ‌شده، يا میوه‌ای كه گل آن‏ ريخته و دانه آن بسته، به‌طوری‌که معمولاً از آفت گذشته باشد صحيح است و همچنين فروختن غوره بر درخت اشكال ندارد، البتّه مقدار آن‌ها بايد به‌وسیله تخمين كارشناس معلوم شود.

حکم معامله میوه سردرختی قبل از ریختن گل میوه [معلوم بودن]

Questionآیا معامله میوه بر روی درخت قبل از ریختن گلش صحیح است؟

Answer: اگر بخواهند ميوه‏اى را كه بر درخت است پيش از آن‏كه گلش بريزد بفروشند احتياط واجب آن است كه چيزى از حاصل زمين مانند سبزی‌های موجود را با آن بفروشند.

معامله صیفی‌جات و سبزیجات بر روی بوته [معلوم بودن]

Questionآیا معامله صیفی‌جات مانند خیار و بادمجان و انواع سبزیجات، قبل از چیدن آن بر روی بوته با توجه به این‌که در سال چند مرتبه چیده می‌‌شود صحیح است؟

Answer: خریدوفروش محصولاتی مانند خيار و بادنجان و انواع سبزی‌ها و مانند آن‌که سالى چند مرتبه چيده می‌شود درصورتی‌که ظاهر و نمايان شده باشد اشكال ندارد، ولى بايد معيّن كنند كه مشترى در سال چند دفعه آن را می‌چیند.

معامله گندم و جو بر روی خوشه [معلوم بودن]

Questionآیا معامله گندم و جو قبل یا بعد از بسته شدن دانه آن در خوشه چه حکمی دارد؟

Answer: خریدوفروش خوشه گندم و جو بعدازآن‏كه دانه آن بسته‌شده است اشكال ندارد، امّا فروختن آن به گندم و جو مشكل است، همچنين خود زراعت را مى‏توان قبل از ظاهر شدن خوشه‏ها خريدارى كرد، خواه شرط كند باقى بماند تا برسد، يا فقط از علف آن استفاده كند.

فروش گوشت ماده به قيمت گوشت نر [معلوم بودن]

Questionاگر قصابی گوشت ماده را به قیمت گوشت نر به خریدار بفروشد آیا این معامله صحیح است؟

Answer: هرگاه قصّاب گوشت ماده را به اسم گوشت نر بفروشد چنانچه آن گوشت را معيّن كرده و گفته است اين گوشت نر را مى‏فروشم مشترى مى‏تواند معامله را فسخ كند و اگر معيّن نكرده مشترى حق دارد آن را برگرداند و گوشت نر بگيرد.

عدم تطابق صفات کالای فروخته‌شده با کالای موردنظر مشتری [معلوم بودن]

Questionاگر مشتری کالایی که دارای صفات خاصی باشد از فروشنده بخواهد ولی فروشنده مطابق آن را به فروشنده نداده باشد حکم معامله چیست؟

Answer: هرگاه مشترى به پارچه‌فروش بگويد: پارچه‌ای مى‏خواهم كه رنگ آن ثابت باشد و او پارچه‌ای بدهد كه رنگ آن ثابت نيست، مشترى مى‏تواند معامله را فسخ كند.

فروش جعبه همراه جنس به قیمت خود جنس [معلوم بودن]

Question آیا فروش کارتن همراه جنس درحالی‌که مشتری راضی به خرید کارتن به قیمت جنس موردنظر نیست، حکم غش را دارد؟ (مثلاً کارتن تخم‌مرغ و یا شیرینی که به‌اجبار به همراه جنس و به قیمت آن فروخته می‌‌شود)

Answer: درصورتی‌که مشتری راضی نباشد این کار جایز نیست مگر اینکه قولا یا عملاً بگوید جعبه نیز به قیمت آن جنس فروخته می‌‌شود.

خریدوفروش اجناس شانسی [معلوم بودن]

Questionخریدوفروش لپ‌لپ و از این نمونه که شانسی است چه حکمی دارد؟

Answer: چنانچه پول، در مقابل مقدار معلوم باشد اشکالی ندارد.

انعقاد عقد بیع با ثمن شناور [معلوم بودن]

Questionآیا ازلحاظ فقهی انعقاد عقد بیع با قرار دادن ثمن به‌صورت شناور صحیح است؟ درصورتی‌که مثلاً عقدی منعقد شود و ثمن به‌صورت صریح قید نگردد بلکه شیوه تعیین (فرمول) آن بیان شود به صورتی که میزان آن در آینده موجب جهالت نباشد چه حکمی بر آن مترتب است؟

Answer: معامله هنگامی شرعاً انجام می‌‌گیرد که ثمن و مثمن، هر دو مشخص باشند.

شرط علی‌الحساب بودن ثمن معامله [معلوم بودن]

Questionاگر ضمن انجام معامله ملک شرط شود که ثمن دریافتی به‌صورت علی‌الحساب بوده و خریدار تعهد نماید درصورتی‌که در آینده املاک مجاور و مشابه را با قیمت بالاتری خریداری نمود تفاوت مبلغ را به فروشنده (اولیه) به‌عنوان تتمه ثمن پرداخت کند، بیع و شرط چه حکمی دارند؟

Answer: ثمن معامله باید مشخص باشد و به‌صورت مبهم و مردد باطل است ولی می‌‌تواند معامله را با ثمن معینی قطعی کند ولی شرط ضمن العقد نماید که اگر چنین و چنان شد فلان مبلغ به فروشنده بدهد.

خریدوفروش اوراق قرضه [معلوم بودن]

Questionیکی از مهم‌ترین راه‌های کنترل تورم،‌ مدیریت حجم نقدینگی است که در بانک‌های مرکزی کشورهای توسعه‌یافته این امر با خریدوفروش اوراق قرضه توسط بانک مرکزی انجام می‌‌شود و بانک وجوه حاصل از فروش اوراق را مسدود می‌‌کند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌‌تواند اوراق اعتباری جدیدی (در کنار اسکناس‌ها) ایجاد کند که تفاوت‌هایی با اسکناس دارد (مثل مدت اعتبار معین و درجه نقدینگی کمتر و...) و با خریدوفروش آن‌ها حجم نقدینگی و تورم را مدیریت نماید. انتشار این اوراق و خریدوفروش این اوراق ازنظر حضرت‌عالی چه حکمی دارد؟

Answer: درصورتی‌که واقعاً مشارکت در پروژه‌هایی باشد مانعی ندارد.

حکم معاملات مشاع زمانی [معلوم بودن]

Questionاخيراً معاملاتي به‌صورت « مشاع زماني » انجام می‌شود؛ نه مشاع در مقابل مشاع مکاني. مثل‌اینکه خانه‌ای به‌صورت مشاع پنجاه‌پنجاه به زيد و عمرو تعلق دارد. مشاع زماني يعني هرچند هر دو نفر مالک ملک هستند ولي به اين صورت که ملک ازلحاظ استفاده شش ماه براي يکي، و شش ماه براي ديگري است. اين به دليل عدم نياز به مکان موردنظر در طول سال است. بنابراين، دو يا حتّي ده نفر می‌توانند باهم منزلي را بخرند تا هرکدام در زمان خاصی از آن استفاده کنند. آیا این‌گونه معاملات صحيح است؟

Answer: اين نوع معاملات چون ازجمله عقودي است که در ميان عقلا رواج پیداکرده و شرايط عامه (عقل و بلوغ و اختيار و معيّن بودن ثمن و مثمن) را دارد، شامل عموم قاعده « اوفوا بالعقود » شده و صحيح است.

مشخص نبودن کم و کیف تعهد قبل از معامله [معلوم بودن]

Questionشخصى با اذن مالک در زمین او چهار واحد آپارتمانى احداث می‌‌کند، قبل از احداث آپارتمان‌ها تعهّد می‌‌کند یک واحد از چهار واحد مذکور را مترى 15000 تومان در سهم مالک زمین قرار دهد، در زمان این تعهّد هنوز هیچ‌کدام از واحدها احداث نشده و اوصاف کمّى و کیفى آپارتمان (که تعهّد به تحویل آن شده است) نزد طرفین معلوم نبوده و طرفین از وضعیت ظاهرى بناى داخلى ساختمان و مساحت آن هیچ‌گونه اطّلاعى نداشته‌اند و نیز معیّن نبوده که کدام‌یک از چهار واحد آپارتمان در سهم مالک زمین قرار می‌گیرد، حال آیا (تعهّد به تحویل یک واحد آپارتمان) صحیح و لازم الوفاست، یا این تعهّد از مصادیق معاملات و تعهدات غررى است؟

Answer: این تعهّد باطل است و صاحب زمین می‌‌تواند معامله را فسخ کند مگر این‌که نمونه آپارتمان در نظر طرفین معلوم باشد که در این صورت معامله صحیح است.

معامله سهام شرکتی که قوانینش را سهامداران مشخص می‌‌کنند [معلوم بودن]

Questionبا توجّه به این‌که سرمایه شرکت‌های سهامى به تعدادى سهام تقسیم می‌‌شود و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمى آن‌هاست و ازجمله حقوق صاحبان سهم عبارت است از الف) تقسیم منابع به نسبت تعداد سهام بین سهامداران. ب) اداره شرکت، افزایش سرمایه، انحلال و غیره بر اساس مواد اساسنامه‌ای است که قبلاً چگونگى آن‌ها مشخص‌شده و معمولاً بر مبناى اکثریت آراى سهامداران (که هر سهامدارى به تعداد سهامش داراى رأى است) تصمیم‌گیری می‌نمایند. خریدوفروش سهام این شرکت‌ها به شرح فوق چگونه است؟

Answer: چنانچه با علم و آگاهى، شرایط فوق را پذیرفته‌اند و شرکت کار مشروعى را انجام می‌دهد، مانعى دارد.

شامل شدن فروش زمین به درختان واقع در آن [معلوم بودن]

Questionشخصى زمینى را که در آن مقدارى درخت میوه و غیر میوه می‌باشد فروخته است ولى در معامله، درخت‌ها ذکر نشده است، فروشنده می‌گوید: «درخت‌ها را نفروختم و خریدار عدواناً متصرّف شده است»، با توجّه به این مطالب آیا فروش زمین، درخت‌ها را هم شامل می‌‌شود؟ و مالک جدید زمین می‌‌تواند اشجار مذکور را قطع کند؟

Answer: اگر در عرف محل اشجار تابع زمین است و زمین را بدون اشجار نمی‌فروشند، آن‌ها متعلّق به خریدار می‌باشد و قطع آن‌ها جایز است و لازم به ذکراست که عرف محل به‌وسیله افراد اهل اطّلاع و خبره شناخته می‌‌شود.

پرداخت چک بدون مدت در ثمن معامله [معلوم بودن]

Questionشخصى باغ خود را به دیگرى می‌فروشد، خریدار بیش از نصف بهاى مورد معامله را به‌صورت چکى که فاقد تاریخ بوده است به فروشنده تسلیم می‌دارد، سپس بین متعاملین در خصوص زمان چک اختلاف به وجود می‌آید و خریدار از تأمین وجه چک خوددارى می‌‌نماید، حتّى پس از دو سال، که فروشنده خودش تاریخ روى چک را می‌نویسد و به بانک مراجعه می‌‌کند، چک به علّت نبودن وجه برگشت می‌خورد و بانک گواهى کرده که خریدار به‌جز چند تومانى در این مدّت پول در حساب نداشته است حال سؤال این است که آیا چنین معامله‌ای باطل است؟ آیا اصولاً چک بدون تاریخ در معاملات شرعاً ثمن محسوب می‌‌شود؟

Answer: اگر زمان پرداخت چک را تعیین نکرده و لفظاً نیز توافقى بر آن نشده، معامله مزبور صحیح نیست. و چک درهرحال حواله است و معامله در صورتى صحیح است که یا به‌طور نقد باشد و یا نسیه با تعیین زمان، و چک تا تاریخ آن معیّن نباشد براى معامله کفایت نمی‌کند. و اگر آگاهانه اقدام به ضرر خودکرده است قابل جبران نیست.

موکول کردن قیمت گزاری مجدد به قبل از انتقال سند [معلوم بودن]

Questionمعامله‌ای انجام می‌‌شود و در یکى از بندهاى قولنامه این معامله عبارت ذیل آمده است: «چنانچه فروشنده مایل به قیمت‌گذاری مجدّد باشد، قبل از انتقال سند توسّط کارشناس دادگسترى، کارشناسى انجام می‌‌شود و مابه‌التفاوت از مبلغ مورد معامله محاسبه می‌گردد و هزینه کارشناسى به عهده فروشنده است»، حکم این معامله چیست؟

Answer: با توجّه به این‌که معامله ازنظر قیمت قطعى نشده، زیرا اجازه کارشناسى مجدّد داده‌شده است، معامله مزبور باطل است.

SiteTitle

LoginToSite

SecurityWord:

Username:

Password: