پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

شأنیت حاصل از مال حرام [متفرقه خمس ]

پرسش : ميدانيم كه شأن مثلا فردي كه مثلا فرزند يك كارگر ساده هست فرق ميكند با شأن كسي كه مثلا فرزند مدير يك شركت است زيرا در آمد آن شخص بيشتر است حال فرض كنيد شخصي در آمد بسيار عالي داشته باشد اما آن در آمد حرام باشد و حلال نباشد آيا همينكه آن درآمد را دارد شأن او و فرزندش بالاتر ميرود با توجه به اينكه از نظر عرفي در هر حال در آمد بسيار دارد و مدير شركت است حتي اگر مدير شركت بودنش حقش نيست و يا پولي كه در مي آورد حرام باشد؟
پاسخ :

شأنیت حاصل از مال حرام شأنیت محسوب نمی شود.

لزوم پرداخت خمس هزینه‌هایی که مصداق اسراف باشد [متفرقه خمس ]

پرسش : در جلسات ترحیم و هفته و چهلم، گل‌های گران‌قیمتی به‌صورت تاج گل به این مجالس می‌برند که این گل‌ها پس از مدّتى به سطل زباله ریخته می‌شود اوّل این‌که آیا بردن چنین گل‌های گرانى از مصادیق اسراف است و دوّم این‌که آیا خمس دارد؟
پاسخ : اگر قیمت زیادى براى آن می‌پردازند بعید نیست که مصداق اسراف و مشمول خمس باشد مگر این‌که براى امر مهمی تهیّه شود.

پرداخت خمس مبلغ قرض شده توسط قرض گیرنده [متفرقه خمس ]

پرسش : به شخصی قرض دادم اگر مقروض خمس آن را گردن بگیرد از من ساقط می‌شود؟
پاسخ : درصورتی که منظور این است قرض کننده شرط کند قرض گیرنده خمس را بدهد و بعداً تمام پول را برگرداند ربا و حرام است.

تصرف مستأجر در خانه غیر مخمس [متفرقه خمس ]

پرسش : نماز مستأجر در خانه‌ای که صاحب‌خانه خمس خانه را موقع خریدن نداده چیست؟
پاسخ : مستأجر باید نسبت به تصرفات خود خمس را در نظر گرفته و بپردازد.

عدم لزوم جداسازی اموال مخمّس و غير مخمّس [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر مال مخمس در طول سال هزینه شود آیا آخر سال خمسی می‌توان از درآمد آن سال مال مخمس را جایگزین کرد؟
پاسخ : كسى كه درآمدى از کسب‌وکار به دست آورده اگر مال ديگرى هم دارد كه خمس آن واجب نيست يا خمس آن را داده، لازم نیست آن‌ها را از هم جدا کند، بلکه می‌تواند از هر دو خرج کند و در پایان سال خمسی آنچه نسبت به سرمایه‌ی مخمّس سال قبل اضافه دارد را تخمیس کند؛ بنابراین معیار درآمد است؛ یعنی مثلاً سال قبل یک‌صد هزار تومان سرمایه مخمس داشته و امسال مجموع موجودی‌اش بیش از آن نیست؛ هرچند اجناس جابه‌جاشده یا برخی اجناس تمام‌شده و جنس جدیدی جای آن را گرفته است.

تعویض پول خمس کنار گذاشته‌شده [متفرقه خمس ]

پرسش : آیا پول خمسی را که کنار گذاشته‌شده می‌توان عوض کرد؟
پاسخ : اشکال ندارد چون با کنار گذاشتن تعیّن پیدا نمی¬کند برخلاف پول زکات فطره.

ضمان خمس در صورت تلف شدن مال قبل از پرداخت خمس [متفرقه خمس ]

پرسش : درصورتی‌که از باب ارباح مکاسب به‌عین معینی خمس تعلق بگیرد ولی آن مال به‌صورت قهری به دلایلی مانند تلف، غصب و یا مصادره قبل از پرداخت خمس از مالکیت مالک خارج شود آیا پرداخت خمس آن مال بر عهده مالک است؟
پاسخ : چنانچه در اتلاف آن مال مقصر نبوده و در پرداخت خمس آن کوتاهی نکرده باشد ضامن خمس نیست.

اجازه ولی در پرداخت خمس حساب پس انداز فرزندان [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر مادری خمس حساب پس انداز و دارایی های فرزندان کوچک و تحت تکفل خود را با اجازه ی پدرشان از اموال فرزندان می پردازد، باید هر سال از پدر اجازه بگیرد؟ یا یک بار اجازه کفایت می کند؟
پاسخ : به اموال صغیر خمس تعلق نمی گیرد و لذا ولیّ نمی تواند در مورد خمس صغیر اجازه صادر کند.

خمس مازاد زکات فطره و کفارات و صدقه [متفرقه خمس ]

پرسش : آیا به پولی که از راه زکات فطره یا کفارات و صدقه و رد مظالم جمع شود خمس تعلق می‌گیرد؟
پاسخ : در مورد زکات فطره و کفارات و صدقه و رد مظالم جایز نیست مازاد بر مؤونه سال بگیرد؛ و هرگاه اضافه از نیاز بگیرد باید مقدار اضافه را به فقیر دیگری بدهد.

جواز تصرّف بیمار نیازمند از مازاد مبلغ جمع‌آوری‌شده بابت درمان [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر برای شخص سیّدی بابت هزینه عمل جرّاحی پول جمع‌آوری شود (به‌عنوان خمس و خیرات) اگر مقداری از این مبلغ اضافه بیاید، تصرّف در آن جایز است؟
پاسخ : درصورتی‌که نیازمند باشد مجاز به استفاده است.

عدم رضایت شوهر به پرداخت خمس پس انداز شده توسط زن [متفرقه خمس ]

پرسش : شوهرم به‌شرط اینکه پولم را پس‌انداز کنم و برای خمس و کفاره ندهم به من اجازه پس‌انداز از خرج خانه را داده است، حال تکلیف خمس آنچه به آن تعلق می‌گیرد چه می‌شود؟ آیا چیزی بر گردن من است؟ (خمس هدیه‌ای که مشروط به نپرداختن خمس از آن باشد چگونه است؟)
پاسخ : این شرط باطل است و اگر مرد اهل خمس نبوده زن باید خمس آن را بدهد و اگر اهل خمس هم بوده باز بنابر احتیاط واجب خمس آن را بپردازد.

عدم جواز تصرّف در مال مشمول خمس [متفرقه خمس ]

پرسش : تصرّف در مالی که به آن خمس تعلق‌گرفته است چه حکمی دارد؟
پاسخ : انسان تا خمس مال را ندهد نمی‌تواند در آن تصرّف كند یعنی غذایى که به آن خمس تعلق‌گرفته، نمی‌تواند بخورد و یا بالباس غیر مخمّس نمی‌تواند نماز بخواند و نیز با پولى که خمس آن را نداده نمی‌تواند چیزى بخرد؛ و در چنین مواردی نيّت دادن خمس به‌تنهایی كافى نيست، همچنين نمی‌تواند خمس را به ذمّه بگيرد و در مال تصرّف كند و چنانچه تصرّف كند كار حرامى‏ كرده و اگر آن مال تلف شود بايد خمس آن را بدهد.

تصرف در وجوهات شرعیّه به‌عنوان قرض [متفرقه خمس ]

پرسش : تصرّف در وجوهاتی مانند صدقه، خمس و مانند آن، به‌عنوان قرض و سپس برگرداندن آنچه حکمی دارد؟ وجوهاتی که به‌عنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
پاسخ : درصورتی‌که صاحب پول، آن‌ها را به‌عنوان صدقه یا خمس جدا کرده، می‌تواند در آن‌ها تصرّف کند؛ ولى اگر کسى به‌عنوان امانت به آن‌ها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.

حکم خريد مالي که خمس آن پرداخت‌نشده [متفرقه خمس ]

پرسش : چنانچه مالی که خمس آن پرداخت‌نشده است خریداری شود چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگاه كسى مالى را كه خمسش را نداده‌اند خريدارى كند، معامله او نسبت به خمس باطل است، مگر آن‏كه حاكم شرع اجازه دهد كه در اين صورت خمس پول معامله را بايد به او داد و اگر به فروشنده داده باشد بايد از او بگيرد و به حاكم شرع دهد.

حکم معامله با عين پولى که خمس آن پرداخت‌نشده [متفرقه خمس ]

پرسش : معامله کردن با عين پولى که خمس آن پرداخت‌نشده است چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر با عين پولى كه خمس آن را نداده‌اند جنسى بخرد، معامله نسبت به مقدار خمس باطل است، مگر اين‏كه حاكم شرع آن را اجازه دهد؛ در اين صورت بايد (یک‌پنجم یا بیست درصد) جنسى را كه خريده به حاكم ‏شرع دهد.

معامله نسیه‌ای و پرداخت بدهی با پول غیر مخمس [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر انسان جنسی را نسیه‌ای بخرد و با پول غیر مخمس بدهی را پرداخت کند تکلیف چیست؟
پاسخ : اگر جنسى را به ذمّه بخرد ولى بعد از معامله قيمت آن را از پولى كه خمس آن را نداده بپردازد معامله او صحيح و تصرفاتش در آن جنس جايزاست، ولى چون از پولى كه خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار خمس آن پول به او مديون است و درصورتی‌که آن مقدار در دست فروشنده موجود باشد حاكم شرع همان را می‌گیرد و اگر از بين برود عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه می‌کند.

حکم تصرّف در مال شخص معتقد به خمس که سال خمسی ندارد [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر مالی از شخص معتقد به خمس که سال خمسی ندارد به ما برسد تکلیف چه است؟
پاسخ : اگر اجمالاً می‌دانیم کسى عقیده به خمس دارد و خمس نمی‌دهد ولى نمی‌دانیم خصوص مالى را که به ما داده خمس به آن تعلق‌گرفته یا نه مثل این‌که احتمالاً اموالی از طریق ارث به او رسیده، یا وام گرفته و احتمال می‌دهیم این مال از آن‌ها باشد، تصرّف در چنین مالى اشکال ندارد و خمس آن لازم نیست، همچنین قبول دعوت این‌گونه اشخاص و یا نمازخواندن در خانه آن‌ها جایز است، مگر این‌که بدانیم غذایى را که تهیه‌کرده و یا خانه او از پول‌هایى است که خمس آن را نداده.

مبلغی که فطریه یا خمس یا کمک به مسجد بودن آن مشخص نیست [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر مبلغ صد هزار تومان در روز عید فطر به دست امام جماعت رسیده باشد و او شک کند که این مبلغ خمس یا فطریه یا کمک به مسجد است؛ با توجه به این‌که همه مبالغ در یک مکان جمع‌آوری‌شده، نحوه‌ی مصرف آن را بیان فرمایید؟
پاسخ : چنانچه خادم مسجد فقیر باشد مبلغ مزبور را می‌توان به او داد که به مصرف هر سه احتمال برسد.

حکم تصرّف در مالى که شک در پرداخت خمس آن وجود دارد [متفرقه خمس ]

پرسش : تصرّف در مالی که شک در پرداخت خمس آن وجود دارد چه حکمی دارد؟
پاسخ : انسان نمی‌تواند در مالى که یقین دارد خمسش را نداده‌اند تصرّف کند، ولى در مال کسى که شک دارد خمس آن داده‌شده یا نه تصرّف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانى چنین کسى اشکال ندارد و تفحّص و جستجو لازم نیست.

حکم مصرف وجوهات شرعیّه توسط واسطه [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر شخصی که واسطه شده تا وجوهات شرعیّه را به دفتر معظم له برساند، به دلیل نیاز شدید مالی این پول را خرج کرده و بعد از حدود یک سال آن را به دفتر تحویل دهد چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ : کار خلافی مرتکب شده است و باید توبه کند و درصورتی‌که تورّم در این مدت شدید بوده، باید تورّم را هم به آن بیفزاید.

عدم تأثیر کاهش ارزش پول در خمس [متفرقه خمس ]

پرسش : آیا کاهش ارزش پول در خمس تأثیری دارد یا خیر؟
پاسخ : تأثیری ندارد.

مرجع رفع حوائج مؤمنین اهل پرداخت وجوهات در صورت فقر و نیازمندی [متفرقه خمس ]

پرسش : نظر به این‌که متدینین اهل پرداخت خمس و زکات هستند و بر انجام این وظیفه افتخار دارند. اگر برحسب اتّفاق کسى از آن‌ها فقیر و نیازمند شد، آیا براى آن‌ها در شرع مقدّس نهادى منظور شده که به آن مراجعه کند؟ تا هم‌محل رفع نیاز محتاجین باشد و هم متدینین بدانند اگر امروز از روى اخلاص و قصد قربت خمس پرداخت می‌کنند، روزى هم به آن‌ها کمک می‌شود؟
پاسخ : البتّه بیت‌المال مرجعى براى این کار است.

عدم بازگشت خمس بعد از پرداخت آن [متفرقه خمس ]

پرسش : مدّتى قبل خانه‌ای از شخصى خریدارى شد ولى مبلغى از قیمت این خانه‌مانده بود بعد از عقد قرارداد، شخص بنگاهى باقیمانده پول را بابت خمس قبول می‌کند و معامله تمام می‌شود و سند خانه هم طبق قرارداد به نام مشترى می‌شود امّا بعد از چند ماهى شخص قبول کننده خمس، از عمل خود پشیمان می‌شود، آیا با پشیمانى این شخص لازم است مبلغى را که بابت خمس قبول کرده، به او برگردانده شود؟
پاسخ : این پشیمانى اثرى ندارد و خمس برنمی‌گردد.

اولویت در پرداخت دیون شرعیه و قرض [متفرقه خمس ]

پرسش : هرگاه کسى بدهکار خمس یا زکات باشد و قرض هم داشته باشد و درعین‌حال بدهی‌هایی از بابت نذر و مانند آن نیز بر او واجب شده باشد اگر نتواند همه آن‌ها را بپردازد تکلیف چیست؟
پاسخ : هرگاه عین مالى که خمس یا زکات یا نذر به آن تعلق‌گرفته موجود است، خمس و زکات و نذر مقدّم است و اگر عین آن موجود نیست، حق النّاس اولویت دارد.

بخشش مال غیر مخمس [متفرقه خمس ]

پرسش : بخشیدن مالی که غیر مخمس است به دیگری چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر چيزى را كه خمس آن را نداده به ديگرى ببخشد مقدار خمس آن ملك او نمى‏شود.

مالی که قبلاً خمس آن احتیاطاً پرداخت‌شده [متفرقه خمس ]

پرسش : اگر شخصى در مورد تعلّق خمس به مالى ترديد نمايد و احتياطاً خمس آن را بدهد و بعداً علم به تعلّق خمس به آن مال پيدا نمايد، آيا همان پرداخت قبلى، كه با ترديد صورت پذيرفته، كافى است؟
پاسخ : آرى كافى است.

شک در پرداخت خمس هدیه [متفرقه خمس ]

پرسش : سکه طلایی هدیه گرفته‌ام که بیش از یک سال خمسی بر آن گذشته است اما فراموش کرده‌ام که خمسش را پرداخته‌ام یا خیر تکلیف چیست؟
پاسخ : درصورتی‌که یقین به پرداخت خمس آن ندارد، بنا بر احتیاط واجب خمس آن را بپردازد.

منظور از شأنیت در مصرف [متفرقه خمس ]

پرسش : شأنيّت در مصرف يعنى چه؟
پاسخ : منظور اين است كه هرکسی متناسب موقعیت خود هزينه كند.
تعداد صفحات : 2