کتاب امر به معروف و نهی از منکر - جلسه 038 - 99/06/30

SiteTitle

صفحه کاربران ویژه - خروج
ورود کاربران ورود کاربران

LoginToSite

SecurityWord:

Username:

Password:

LoginComment LoginComment2 LoginComment3 .
SortBy
 

کتاب امر به معروف و نهی از منکر - جلسه 038 - 99/06/30

بحث در مسأله ی پنجم از مسائل تحریر الوسیله است و به مناسبتی بحث به حرمت تجری رسید. امام قدس سره قائل است نهی از منکر در جایی که بین رأی ناهی و فاعل اختلاف باشد لازم نیست مگر اینکه قائل به حرمت تجری و فعل متجرَی به باشیم.

موضوع: حرمت تجری و فعل متجرَی به و نهی از منکر در اطراف علم اجمالی/ شرطیت علم در امر به معروف و نهی از منکر/ امر به معروف و نهی از منکر

موضوع عام: امر به معروف و نهی از منکر

موضوع خاص: شرطیت علم در امر به معروف و نهی از منکر

موضوع اخص: حرمت تجری و فعل متجرَی به و نهی از منکر در اطراف علم اجمالی.

بحث در مسأله ی پنجم از مسائل تحریر الوسیله است و به مناسبتی بحث به حرمت تجری رسید. امام قدس سره قائل است نهی از منکر در جایی که بین رأی ناهی و فاعل اختلاف باشد لازم نیست مگر اینکه قائل به حرمت تجری و فعل متجرَی به باشیم.

منظور از حرمت تجری همان نیّت است. یعنی فاعل نیّت می کند که بر خلاف دستور خدا عمل کند.

اما منظور از فعل متجرَی به همان عصیر ذبیبی است یعنی همان عصیر ذبیبی حرام می باشد.

ابتدا باید دلیل حرمت تجری را بدانیم تا مشخص شود آیا تجری حرام است و یا فعل متجرَی به.

اگر دلیل حرمت، روایات حرمت نیّت باشد مانند: نِيَّةُ الْكَافِرِ شَرٌّ مِنْ‌ عَمَلِه‌[1] و امثال آن، در این صورت حرمت تجری به همان حرمت نفس تجری که نیّت است بر می گردد.

اما اگر دلیل حرمت، دلیل عقلی باشد که می گوید: این فعل، فعلی قبیح است و در نتیجه حرام می باشد. در این فرض، فعل متجرَی به حرام است.

(مسألة 6): لو كان ما ارتكبه مخالفاً للاحتياط اللازم (که اطراف علم اجمالی و شبهه ی محصوره است) بنظرهما (ناهی و منهی عنه اگر خودشان مجتهد باشند) أو نظر مقلّدهما (یا به نظر مرجع تقلید ناهی و منهی عنه) فالأحوط إنكاره (او را نهی از منکر کنیم)، بل لا يبعد وجوبه.[2]

توجه: تا به حال در مورد مخالفت در چیزی که قطع داشتیم حرام است بحث شده بود و اکنون در مورد مخالفت در اطراف علم اجمالی بحث می شود که اگر کسی با اطراف علم اجمالی مخالفت کرد آیا امر به معروف و نهی از منکرِ او واجب است یا نه.

مثلا فرد می داند در روز جمعه، یا نماز جمعه واجب است و یا نماز ظهر. در اینجا مخالفت قطعیه قطعا حرام است به این گونه که فرد نه نماز جمعه را بخواند و نه نماز ظهر را. در اینجا شک نیست که نهی از منکر واجب است.

امام مخالفت احتمالیه به این است که فرد نماز جمعه را می خواند و نماز ظهر را ترک می نماید و حال آنکه در این مثال، در اطراف علم اجمالی باید احتیاط می کرد و هر دو را انجام می داد.

مخالفت احتمالیه جایز نیست. اما امام قدس سره قائل است که احتیاط این است که نهی از منکر انجام گیرد بلکه وجوب آن بعید نیست.

نقول: چرا باید در نهی از منکر قائل به احتیاط شد؟ زیرا در اطراف علم اجمالی به حکم عقل و شرع، باید احتیاط کرد و مخالفت احتمالیه هم حرام است. بنا بر این واجب است که نهی از منکر انجام شود.

اما شبهات موضوعیه: مثلا فرد می داند یکی از این دو ظرف، حاوی عصیر ذبیبی مغلی است. او باید از هر دو اجتناب کند. اما اگر هر دو را مصرف کند شک نیست که مخالفت قطعیه کرده و نهی از منکر در آن واجب است.

اما اگر یکی از آنها را مصرف کرد و اناء دیگر را کنار گذاشت. امام قدس سره قائل است احتیاط در لزوم نهی از منکر است ولی ما قائل هستیم نهی از منکر واجب است زیرا مخالفت احتمالیه هم حرام است و باید نهی از منکر را انجام داد.

در اینجا ممکن است گفته شود که فرق است بین جایی که دلیلِ بر حرمت یا وجوب، علم و قطع باشد یعنی قطع داریم بین ظهر و جمعه یکی واجب است و یا قطع داریم احد الانائین حرام می باشد؛ و جایی که دلیل ما ادله ی اجتهادیه است.

اگر دلیل ما علم و قطع باشد در اینجا نهی از منکر واجب است ولی اگر دلیل ما اجتهادی مانند ظن معتبر باشد در اینجا قائل به احتیاط در نهی از منکر می باشیم.

نقول: بین این دو مورد هیچ فرقی وجود ندارد. دلیل اجتهادی هم مانند دلیل قطعی معتبر است در نتیجه واجب است بر اساس آن دلیل عمل کرد و مخالفت قطعیه و احتمالیه با آن جایز نیست در نتیجه نهی از منکر نیز در آن لازم و واجب می باشد.


Peinevesht:
                             
    
TarikheEnteshar: « 1399/06/29 »
CommentList
*TextComment
*PaymentSecurityCode http://makarem.ir
CountBazdid : 7850