Dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi, mə’sum imamların vəzifələri bir çox məqamlarda peyğəmbərlərlə eynidir; bu fərqlə ki, onlara vəhy nazil olmur və şəriət sahibi deyillər. Onlar peyğəmbərlərin yolunu davam etdirdikləri üçün malik olduqları xüsusiyyətlərdə peyğəmbərlərlə eynidirlər. Bu nöqtələr Qur’an ayələrinə əsaslanmaqla “Peyğəmbərlərin ümumi xüsusiyyətləri” bölməsində geniş şərh olunduğu üçün burada qısa izahla kifayətlənirik. İlahi rəhbərlər və mə’sum imamlar “elm” və “ismət” məqamından əlavə, aşağıdakı xüsusiyyətlərə də malikdirlər:
1. Doğru danışmaq: Bu xüsusiyyət olmazsa, örnək seçilən şəxslə ona qoşulanlar arasındakı mə’nəvi bağlılığı tə’min edən e’timad yaranmaz.
2. Və’d və əhd-peymanlara sadiq qalmaq: Onların də’vətlərində böyük əhəmiyyət daşıyan cəhət öz və’d və əhd-peymanlarına vəfalı qalmalarıdır. Əgər onlar sadiq və vəfalı olmasalar, xalqın e’timadını itirərlər.
3. Şəriətin və ilahi hökmlərin qorunmasında əmanətdarlıq: Bu da e’timadın əsas şərtlərindən biridir.
4. İnsanlara məhəbbət və ürək yandırmaq: Əgər bu xüsusiyyət olmazsa, camaatla, xüsusilə nadan, təəssübkeş və inadkar insanlarla keçinmək çətinliklər və əzab-əziyyətlərlə müşayiət olunar.
5. İxlas: İlahi rəhbərlər maddi baxımdan təmənnasızdırlar. Onların bütün işləri ixlas və saf niyyət üzərindədir. Əks təqdirdə onların də’vət və çağırışları e’tibarsız olar.
6. Xeyirxahlıq və yaxşılıq: İmam yer üzündə mehribanlıq cilvəsidir. Bu isə rəhbər şəxslə ardıcılları arasında mə’nəvi bağlılığı qorumaq üçün zəruridir.
7. Şücaət: Şücaət və Allahdan qeyrisindən qorxmamaq ilahi şəxslərin əsas xüsusiyyətlərindəndir. Ümumiyyətlə, müvəffəqiyyətin əsas rəmzi budur! Ona malik olmayan şəxs rəhbərlik edə bilməz.
8. Allaha mütləq şəkildə təvəkkül edib güvənmək: Bə’zən ilahi rəhbər tək-tənha qalır. Yaşadığı mühit, ona hakim fitnə-fəsad rəhbərə qarşı olur. Belə hallarda yalnız Allaha güvənməsə, yolundan dönməməsi çox çətin olacaqdır.
9. Gözəl əxlaq və mülayimlik: Bütün ilahi rəhbərlərin (istər peyğəmbər, istərsə də mə’sum imamların) xüsusiyyətlərindən biri də gözəl əxlaq, camaatla mülayim davranmaqdır. Tünd və sərt xasiyyət, daşürəklilik camaatın onlardan uzaqlaşmasına, ətrafından dağılmasına, eləcə də hədəf və məqsədə çatmamalarına səbəb olacaqdır.
10. Ağır sınaqlardan keçmək: Qur’ani-kərimdə buyurulduğu kimi, İbrahim peyğəmbər özü ağır imtahan və sınaqlardan keçdikdən sonra imamət məqamına nail oldu.
Əslində mə’sum rəhbərlər çətin imtahanlardan qalib çıxmalıdırlar ki, mö’minlərə cismən və ruhən rəhbərlik edə bilsinlər.
***
